PROTAKTINIY

PROTAKTINIY (lotini Protacti­nium). Ra, elementi khimiyavii radioaktiv, raqami atomiash 91, mansubi aktinoidho. Soli 1913 olimi amerikoi K. Fayans va fiziki nemis O. Ge­ring izotopi 234tRa-ro kashf namudand. Izotopi az hama sobiti Protaktiniy =Ra (T1/2 = 32 400 sjl), ki ba elementhoi radioaktivii qatori aktiniy — uran mansub ast, Soli 1918 olimoni nemis O. Han va avstriyagi L. Mantner va novobasta az onho fizikhoi anglps F. Soddi va J. Kranston kashf namudand. Protaktiniy 1,10-¹⁰%-i massai qishri Zaminro tashkil medihad. Miqdori ziyodi izotopi masnui Protaktiniy ^233mRa dar or­ganizmi hayvonotu nabotot jam shuda, duru daroz nigoh doshta me­shavad.

Protaktiniyi metalli moddai jilodori khokistarrang buda, dar havo oksid meshavad. Dar du modifikatsiya — tetrogonalii pastharorat va kubii balandharorat vujud dorad. Ad.: Siborg G., Kas D., Khimiya ak­tinidnikh elementov, MELOD, 1960; Palshin E. S., Myasoedov B. F., D a v i d o v A. V„ Analiticheskaya khimiya protaktiniya, M., 1968.