PROPAGANDA

PROPAGANDA (lotini propaganda — mavridi intishor qarorgirifta, az propago — intishor menamoyam), intishori aqida va goyahoi siyosi, falsafi, ilmi, badei va gayra, ki ba takomuli shuuri jamiyati va baland bardoshtani faoliyati amalii omma nigaronida shudaand. Unsurhoi asosii prosessi Propaganda subekti Propaganda (guruhi ijtimoie, ki Propaganda manfiati on­ro ifoda mekunad), mazmun, shakl, metod, vositayu usulhoi on (radio, televizion, nashriyot, sistemai leksioni va gayra) va obekti Propaganda (audi­toriya yo umumiyati ijtimoie, ki Propaganda ba onho dakhl dorad) meboshad. Dar manoi nisbatan mahdud Propaganda yak navya tartibota siyosi yo ideologiro (yane ba maqsadi tashakkuli jahonbini va tasavvuroti muayyani omma intishori aqida, goya va nazariyaro) ifoda mekunad. Javhari Propagandai siyo­si ideologiyai muayyani sinfist. Dar jahoni imruza du navi Propagandai ba ham mukholif — burjuazi va kommunisti vujud dorad.

Muhaqqiqoni burjuazi aksar vobastagii Propagandaro ba khususiyati ideologiyai sinfā inkor menamoyaid. Sinfhoi hukmroni jaminti istismori Propagandaro vositai ifodai manfiati guruhi khud donista, ba vositai on manfiathoi sinfii khud­ro hamchun manfiati umumiashon medihand va asli voqearo tahrif namuda ba ommai vase goyayu na­zariya va akhboroti bardurug medihand.

Ba Propagandai burjuazi Propagandai kommunisti muqobil meistad, ki nuqtahoi asosii onro K. Marks va F. En­gels asosnok karda, ba hayot tatbiq namuda budand. Nuqtahoi mazkur dar asarhoi V. I. Lenin, alalkhusus «Dustoni khalq» chist va onho ba muqobili sotsial-demokratho chi guna mejangand?», «Programmam mo», «Chi boyad kard?», «Dar borai munosibati partiyai korgari ba din», «Kasalii bachagonai «chapravi» dar kommunizm» va gayra ejodkorona inkishof yoftaand.

Propagandai kommunisti sis­temai ilman asosnokshudan faoliyati manavii ejodkardai Par­tiyai kommunisti meboshad. Par­tiyai kommunisti dar prosessi Propaganda ideologiya va siyosati marksisti-leniniro bo maqsadi marifatnoki, tarbiya va tashkili omma intishor menamoyad. Prinsiphoi asosii Propagandai kommunisti az ilmi budan, robi­tai kandanashavanda bo hayot, yagonagii kori propagandistiyu tashkili iborat meboshand. Vazifahoi ijtimoii Propagandai kommunistiro robitai tarbiyai kommunisti bo sinfi korgar va hamai mehnatkashon, payvastani sotsializmi ilmi, faoliyati goyaviyu nazarii partiya boharakati korgari va faoliyati digargunsoziyu revolyutsonii omma, muttahid va tashkili aloqai mustahkami otryadhoi millii harakathoi korgari, kommunisti va demokrati, dar zamoni sotsializm boshad, safarbar na­mudani faoliyati revolyutsonii kha­mai sinfho, millatho va guruhhoi ijtimoii jamiyat, koordinatsiyai amaliyoti onho, mubodilai tajriba va akhborot (malaka) oid ba masalayu natijahoi muboriza, ifodai afkori jamiyatii sinfi korgar, mehnatkashon va manfiatu talaboti onho, fosh namudani firebu nayrangi Propagandai burjuaziyu revizionisti, intishori haqiqat dar borai jamiyati sotsialisti tashkil medihand.

Tashkilotchii Propagandai kommunisti Partiyai kommunisti, davlati so­tsialisti va tashkilothoi jamiyatii mehnatkashon meboshand. Propagandai kommunisti yake az vositahoi rohbarii partiya ba prosessi muborizai revolyutsioni, digargunsozihoi sotsialistiyu kommunisti meboshad.

Propagandai kommunisti ba baland bardoshtani faolii ommai mehnatkashon va har yak shakhs ravona shuda, onhoro ba sokhtmoni amalin sotsializm va kommunizm jalb me­namoyad. Propaganda chun prosessi intishori goyahoi sotsializmi ilmi dar bayni omma du fazai nisbatan mustaqil va vobasta bo on du shakli faoliyat dorad: Propaganda va agitatsiya. Dar in holat mafhumi «Propaganda» ba manoi intishori goya va donishhoi nazari, ki mazmuni asosii ideologiyaro ifoda mekunand, istifoda meshavad. Agitatsiya boshad, bayoni beshtar mamuli yake az goyahost, ki ba­roi harakati hozira zarur ast. Propagandai kommunisti hamon vaqt samaranok shuda metavonad, ki afkori jamiyati, ruhiyai omma va tagyiri doimii onhoro ba inobat girad. Tashakkuli jahonbinii marksisti- lelinii mehnatkashon, sifathoi balandi goyaviyu siyosi, normahoi akhloqi kommunisti, taminnamudani ishtiroki boshuuronayu ejodii har yak shakhs dar prosessi digargunsozii sotsialistiyu kommunistii jamiyat vazifai asosii Propagandai kommunisti ast (nig. niz Maorifi parti­vi). Darajai tatbiqi in maqsad meyori samaranokii Propagandai kommunis­ti va faolii ijtimoii omma meboshad.

Ad.: Lenin V. I., Chi boyad kard?, As., ch. 5; Materialhoi sezdi 26 KPSS, D.,           1981; Materialqoi Plenu mi KM KPSS 14—15 iyuni soli 1983, D., 1983; Dar borai minbad kham behtar karda- ni kori ideologi va siyosiyu tarbiyavy, D., 1979; Voprosi teorii i praktiki partiynoy propagandi, M., 1971; Vopro­si teorii i metodov ideologicheskoy ra­boti, v. 1—2, M., 1972—73; Sherko- v i n Yu. A., Psikhologicheskie problemi massovikh informasionnikh prosessov, M., 1973.