Nefrologiya

Nefrologiya (az yun. nephros — gurda va …logiya), yak fasli ilmi tib, ki fiziologiyai normali va pa­tologii gurda va muolijayu peshgirii bemorihoi onro meomuzad. Bemorihoi gurda, az qabili nefrit, nefroz, nefroskleroz, pielonefrit, amiloidoz, pefropatiyai zanoni homil va gayra az bemorihoi beshtar pahnshudai uzvhoi daruni ba hisob meravand va ba onho tibbi imruza diqqati makhsus medihad. Masalahoi Nefrologiyaro ba tavri mukammal klinitsistho, morfologho, fiziologho va radiologho yakjoya hal menamoyand. Nefrologiya bo urologiya va jarrohii transplantatsioni (nig. Transplantatsiya) aloqai zich dorad.

Avvalin malumotho oid ba Nefrologiya hanuz dar asarhoi tibii zamoni Buq- rot vomekhurand. Ibni Sino dar «Al-Qonun» ziyoda az dah kheli bemorihoi gurda, usulhoi tashkhis va muolijai onhoro bayon kardaast. Asosguzori Nefrologiyai imruza dukhturi anglis R. Brayt meboshad. U solhoi 1827—1836 bemorii gurdaro, ki minbad bemorii Brayt nom girift, oshkor namud. Olimoni anglis U. T. Longkop, A. Ellis, A. Kepshi, fransavi P. Reye, L. Ambar, nemis F. Folgard. T. Far va digaron dar inkishofi Nefrologiya sahmi kalon dorand. Tadqiqoti ha- matarafai olimoni rus A. M. Shumlyanskiy, (I. M. Sechenov, S. P. Bot­kin, A. I. Polunin, V. K. Lindeman, S. S. Zimnitskiy, G. F. Lang, A. L. Myasnikov va digaron fiziologiya va patologiyai gurdaro bo malumothoi nodiri ilmi ganitar kardand.

Istifodai usulhoi immunologi, biokhimiyavi, genetiki, biopsiyai gurda inchunin usulhoi radioizotopi, angiografi va gayra baroi omuzishi bemorihoi gurda dar nimai duyumi asrm 20 ba peshrafti Nefrologiya musoidat namudand. Usulhoi gemodializ va ivaz kardani gurda, muolijai bemorihoi on bo parhez, istifodai apparati «gurdai masnu» va gayra hazoron odamonro az marg najot dod.

Jamiyati ilmii nefrologhoi SSSR soli 1969 tashkil yoft. Az soli 1968 jurnali «Urologiyai nefrologiya» (to 1965 «Urologiya») nashr meshavad. Dar RSS Tojikiston avvalin tadqiqoti nefrologi dar miyonai solhoi 60 ogoz yoft. Solhoi avval asosan nefriti kudakon dar sharoiti iqlimi Tojikiston omukhta meshud. Az soli 1978 in jonib dar nazdi Bemorkhonai klinikii respublikavii raqami 3 Markazi nefrologii respublikavi vujud dorad. Bo halli problemahoi Nefrologiya kormandoni shubahoi nefrologi va kafedrahoi Instituti tibbii Tojikiston mashguland. Chuninand in problemaho: omuzishi nefriti muzmin, muolijai bemorii sangi gurda va pielonefriti muzmin dar kurorthoi Tojikiston, khususiyathoi fuksionalii gurda dar sharoiti balandkuhu iqlimi garm va gayra.

Ad.: Yaroshevs k i y A. Ya., Klini­cheskaya nefrologiya, L., 1971; Osnovi nefrologii, t. 1—2, M., 1972: Fiziolo­giya pochki, M., 1972.