Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ
MAGNITIZMI OFTOB, majmui hodisahoe, ki ba mavjudiyati maydoni magniti dar Oftob vobastaand. Maydoni magnitii doghoi Oftob, maydoni magnitii sohahoi faoli berun az dogho va ba nom maydoni umumii Oftobro farq mekunand. Maydoni magnitii Oftobro bori avval astronomi amerikoi J. Kheyl soli 1908 az rui tajziyai khathoi furubari (nig. Hodisai Zeeman) dar spektrhoi doghoi Oftob kashf kard. Baroi chen kardani maydoni magnitii puriqtidor odatan, analizatori polyarizasiyaash doiravi istifoda meshavad, ki baroi mushohidai alohidai komponenthoi zeemanii khathoi spektr imkon medihad. Maydonhoi magnitii sustro boshad, bo magnetografi oftobi daqiq chen kardan mumkin ast. Magnitizmi Zamin az afti kor, sababi garm shudani qabati boloi atmosferai Oftob, surat giriftani varrakho va ba fazoi baynisayyoravi baromadani onho meboshad va dar bisyor hodosahoi ba xypuji Oftob aloqamand, roli muhim mebozad. Maydonhoi magnitii sust ba qitahoi beshtar durakhshoni Oftob, ki dar onho gaz metafsad, aloqamand meboshand. Vale dar qitahoi judogona besh az 1400 E shudani maydoni magniti boisi pastshavii harorati gaz va paydoishi doghoi Oftob megardad. Tasiri mutaqobili maydonhoi magnitii guruhhoi dogho khuruji Oftobro ba vujud meorad. Dar joyhoi faoli berun az dogho maydoni magnitii sust yo khud maydonhoi magnitii fon mushohida meshavand: onho yakjoya bo sohahoi faol strukturai toji Oftob va muhiti baynisayyoraviro muayyan mekunand.
Dar arzhoi geliosentrii bolotar az 55° ba nom maydoni magnitii umumii Oftob, ki ba maydoni dipolmonand ast, chen karda meshavad. Ba on tagyiri muvaqqati khos ast va baze solho taqsimoti maydoni magnitil umumi dar arzho va maydoni magnitii dipol ba kulli farq mekunand. Muqarrar shudaast, ki dar davrai maksimumi khuruji Oftob alomati maydoni magniti dar qutbho tagyir meyobad. Astronomi soveti A. B. Severniy strukturai nozuk va kharakteri statistikii maydoni magnitii umumiro omukht. Maydoni magnitii purrai Oftob (chun sitora) bo davri qarib 27—28 ruz va amplitudai 1 E tagyir meyobad. Tabiati Magnitizmi Zamin alhol purra tadqiq nashudaast.