Malumoti ohirin
Home / Ilm / Abdurrazoqi Samarqandi

Abdurrazoqi Samarqandi

Abdurrazoqi Samarqandi Kamoliddin Abdurrazzoq ibni Jaloliddin Ishoqi Samarkandi (8. 11. 1413, Hirot – 1482, hamon jo), navisandayu tarikhnigor va shoiri fors- tojik. Padari u zodai Samarqand buda, dar qarorgohi Shohrukh (hukmronii 1404 – 47) vazifai qozigi va imomiro ado mekard. Davrai javoni va donishomuzii Abdurrazoqi Samarqandi, asosan, dar Hirot guzashtaast.

U dar in ayyom dar barobari anvoi ilmhoi ananavi az qabili Quron, hadis, tafsir va fiqhu usul ilmhoi tarikh, zabonu adabiyot va inshovu sherro ham meomukht. Avvalin dafa dar sinni 25-solagi ba darbori Shohrukh (1437) muarrifi gardid va ba amir sharhi ba risolai zabonshinosii Azududdini Inju navishtaashro peshkash namud. Dar zamoni hukmronii Abulqosim Bobur (1449 – 57), Abusaid (1458 – 69) mulozimi onho va dar zamoni sulton Husayn Boyqaro (1470 – 1506) shaykhi khonaqohi Shohrukh bud. Soli 1441 Shohrukh saforati rasmii hukumatie bo sardorii Abdurrazoqi Samarqandi ba Hinduston firistod. Musofiron ba Kalkatta va shohigarii Vajayanagara raf- tand va soli 1444 ba Hirot bargashtand.

Shohrukh soli 1446 bori digar dar hayati saforat uro ba Gelon (Eron) firis­tod. Soli 1463 sulton Abusaid Abdurrazoqi Samarqandiro shaykhi khonaqohi Shohrukhi Hirot tain kard va to okhiri hayotash ba ha­min vazifa mashgul bud. Abdurrazoqi Samarqandi mualli- fi tarikhnomaest bo nomi «Matla- us-sadayn va majma-ul-bahrayn» (iborat az du daftar – jild, anjomash solhoi 1467-70; takmilash to soli 1480 idoma yoftaast). Asari Abdurrazoqi Samarqandi  idomai «Zubdat-ut-tavorikh» nom asari ta­rikhnigor Hofizi Abru meboshad, ki hodisahovu voqeahoi to soli 1427 dar Movarounnahru Khuroson ruydodaro dar bar megirad. «Matla-us-sadayn va majma-ul-bakhrayn» voqeahoi tarikhii bayni solhoi 1304 – 1469-ro inikos menamoyad.

«Matla-us-sadayn va majma-ul-bahrayn» simoi Abdurrazoqi Samarqandiro dar nazari khonanda na tanho chun tarikhnigori daqiqnazar, balki chun nasrnavisi khushtab jilvagar mesozad. Zabonash sodavu ravon meboshad. Ba gayr az osori mansur Abdurrazoqi Samarqandi inchunin dar navhoi gunogun sher guftaast, ki namunaashon ba vositai tazkiraho to zamoni mo rasidaand. Matlai zerin az ust:

Boz abru karda bolo turki tirandozi man,

Olamero kushtu dorad in zamon andozi man.

Adabiyot: Stori Ch. A., Persidskaya literatu­ra. Biobibliograficheskiy obzor, Moskva, 1972; Miklukho-Maklay N. D,, Opisanie per­sidskikh i tadjikskikh rukopisey Instituta vos­tokovedeniya, vek 3. Istoricheskie sochineniya, Moskva, 1975.

Инчунин кобед

SATHI VINTI

SATHI VINTI, sathest, ki khati £ hangomi dar girdi mehvari nojunboni OO’ bo surati kunjii …