Malumoti ohirin
Home / Gunogun / ABULHASANI OMIRI

ABULHASANI OMIRI

ABULHASANI OMIRI Muham­mad ibni Abizari Nishopuri (Ni­shopur, 913 – 992, hamon jo), faylasuf, mantiqshinos va mutasavvifi Khurosoni. Dar zodgohash ba tahsili ulumi dini pardokhta, badho ba Balkh safar kard va nazdi donishmand Abuyazidi Balkhi ba omuzishi falsafa pardokht. Badi margi ustodash ba Bukhoro va az on jo ba Choch omad va dar on jo nazdi faqeh Abubakri Kaffol ilmi fiqh va kalomro omukht. Dubora ba Bukhoro bozgasht.

Asarhoi u «Al-alom bi manokib-il-islom», «Al-amad va-l-abad», «Al-taqrir lo vajhi-l-taqdir», «As-saodat va-l-as- od fi sayr-il-insoniya» nom dorand. «Rasoil»-i u, ki iborat az 4 asar meboshad, dar Ummon muntashir shudaast. Abulhasani Omiri hamchun faylasufi sohibnazar dar kutubu rasoilash masoili ofarinish va marotibi on, nazari din ba on, akhloqu siyosat va digar matolibi falsafiyu diniro matrakh na- mudaast. Abulhasani Omiri takid namudaast, ki agar har kas mafhumhoi lugatu nakhvu aruzro ba yak rishtai tahrir kashida, dar in kor mahorat paydo kunad, adib ast va in sukhan baroi khandasiyu tabiatshinosu mantiqshinos niz sodiq khohad bud. Vale kase, ki chunin korro anjom doda, az on istikhroji maonii taqvini (ejodi), kayhoni va ilohi kunad, u  faylasuf yo hakim ast.

Abulhasani Omiri mahalli imonro quvvai oqilona va mahalli kufrro quvvai mutakhayyila qalamdod namuda, avvaliro navi etiqodi sodiqi yaqini niz medonad, ki az vujudi hamohangi va tanosub bayni dinu falsafa shahodat medikhad. U hamchunin dar osorash digar matolibi falsafi, az qabili farqiyati shinokhti inson nisbat ba shinokhti umuri mujarradu ruhoni (farishtagon), ilmu ogohi dar borai mavjudoti olami malakut, maroti­bi vakhyro matrah namuda, rokhi oshti dodani falsafayu dinro pesh giriftaast. Dar in robita u istilohkhoi «dini saheh» va «aqli sareh»-ro istifoda namuda, avvaliro dine medonad, ki az har guna tahrifu bidat ori buda, ba tavri mustaqim az sarchashmai vahy nishot girifta boshad. «Aqli sareh» dar nazari u juz aqli  kholisu kholi az shavoibu ibhom (oludagivu noravshani) chizi digare nest. Abulhasani Omiri dar tashakkuli afkori makta- bu mazhabhoi diniyu falsafi naqshi muhim guzoshtaast.

Adabiyot:Abulhasani Omiri Muhammad ibni Yusuf, Al-elom bimanoqib-ul-islom, Toshkent, 1367;Korben Henri.Tarikhi falsafai islomi, Toshkent, 1961; Doirat-ul-maorifi buzurgi islomi, jildi 5, Toshkent, 1383.      M. Hazratqulov.

Инчунин кобед

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni (soli tavallud nomalum — Vafot 1252), yake az namoyandagoni mashhuri …