Kheli rastani, k u l t i v a r, majmui rasta- nihoest, ki bo rohi selekksioni ba vujud omadaand va alomatu khususiyathoi muayyani morfologiyu fizio­logi va khojagii khudro az nasl ba nasl meguzaronand; vohidi tasnifoti rastanihoi mazru. Navi rastani mahalli va seloksioni meshavad Navhoi m a h a l …

«Navruzi ajam» yake az shubahoi «Duvozdahmaqom». Mansubi maqomi «Rahovi» va ovozai «Shahnoz» buda, du gusha — «Humoyui» va «Nuhuft»-ro dar» bar megirad. Mutobiki zarbi «Fokhtai kabir». Dar «Shashmaqom» niz amal dorad.

Dehaest dar Soveti qishloq Tugmazori payoni Orjonikidzeobodi RSS Tojikiston Territoriyai kolkhozi ba nomi Karim Ismoilov. A Navdeh to markazi Soveti qishloq 14 km, to rayon 54 km. Aholiash 530 nafar (1982), tojikon. Deha maktabi 8-sola, magazin va fermai govparvari dorad. Sohahoi asosii khojagi — chorvodori va ziroatkori (chuvorimakka, lablabu va …

Nabash (ar. — chuquri kandan), nuqtai safedest, ki dar rui nokhun aftad. Inro mohaki nokhun ham meguyand.

Dehaest dar Soveti qishloq «40-solagii RSS Tojikiston»-i payoni Lenin. Territoriyai kolkhozi «Kommunizm». Az Navobodi  Poyon to markazi Soveti qishloq 4 km, to rayon 20 km; rohash asfaltpush. Aho­liash 70 nafar (1982), tojikon va uzbekho. Deha, maktabi ibtidoi dorad. Sohai asosii khoqagi — pakhtakori. Zaminho az daryoi Dushanbe obyori mesha­vand.

Nabz (ar. — junbishi pag), puls (lot. pulsus — zarb, takon), zarb yo tappishi murattabi raghoi khun, ki dar natijai kashishi (inqibozi) dil va ba ragho fushurda ba­rovardani khun ba amal meoyad. Tabiboni qadim ba taftishu sanjishi Nabz diqqati kalon medodand, az rui vazu holati on bemoriro shinokhta, oqibat, peshgiri …

Dehaest dar Soveti qishloq Mehnatobodi rayoni Kommunisti, viloyati Qurgontepla. Territoriyai kolkhozi «Kommu­nizm». Az Navdidor to markazi Soveti qishloq 12 km, to rayon 19 km; rohash asfaltpush. Aholiash 570 nafar (4982), uzbekon. Maktabi ibtidoi, magazin, fermai govparvari dorad. Sohahoi asosii khojagi — pakhtakori va chorvodori. Zaminho ba  vositai kanal az dehai …

Yak nav shirinii zardchatob yo shaffofest, ki az kristallhoi kalon iborat ast. Dar mamlakathoi Osiyoi Nazdik va Miyona mamul ast. Dar tarkibash 99,75% sakharoza dorad. Namiash to 1%. Baroi hosil shudani 10 kg Nabot 24,9 kg shakar, 0,01 kg safeda, 0,004 kg dekstrin lozim ast. Tekhnologiyai instehsoli Nabot: 2 hissa …

Dehaest dar Soveti qishloq Qalai Surkhi payoni Garmi RSS Tojikiston Territoriyai sovkhozi «Qarotegin». Az Navdonak to markazi Soveti qishloq 10 km, to rayon 9 km; rohash asfaltpush. Aholiash 615 nafar (1982), tojikon. Deha punkti tibbi dorad Sohahoi asosii khojagi — chor­vodori, bogdori, tamokuyu kartoshkakori. Zaminho az chashmaho obyori me­shavand.

Dehaest dar Soveti  qishloq. Arali payoni Kuybishev, viloyati Qurgonteppa. Territoriyai kolkhozi ba nomi Kaliniya. Az Navdi to markazi Soveti qishloq  2 km, to rayon 10 km; rohash asfaltpush. Aholiash 1100 nafar (1982), tojikon. Deha maktabi 8-sola, klub, magazin dorad. Sohai asosii khojagi — pakhtakori. Zamin­ho az dehai Vakhsh obyori meshavand.