BOQII RUDI

BOQII RUDI (soli tavallud nomalum, Bukhoro – 1560, Hirot), ohangsoz, saroyanda, musiqidon va shoiri tojik. Asoshoi ibtidoii sheru musiqiro az padarash omukhta, baroi takmili donishu hunar ba Samarqandu Marv va Hirot safar kardaast. Az javoni ba farogirii navokhtani sozhoi musiqi, bakhusus rud, qonun, barbat (ud), tanbur va zarbgari (dafu doira) mashgul shuda, dere naguzashta dar navokhtani sozi rud mashhur gardid. Dar janrhoi sheriyu musiqii «savt», «peshrav», «kor», «qavl», «rekhta», «kulliyot», «kor va usul» va gayra baroi sozu ovoz tasnifoti rangin ofarid. Asarhoi u «Savti Chamanoro» (dar usuli «Fokhtazarb», ba maqomi «Navo», gazali Kavkabii Bukhoroi), «Amali Khirom» (dar usuli «Ufar» va «Barafshon», ba maqomi Kuchak», gazali Abdurrahmoni Jomi), «Naqshi Sarvi Sikhi» (dar usuli «Shodiyona», ba maqomi «Isfahon», gazali Sadii Sherozi), «Peshravi Panjgoh» (dar usuli «Turkzarb», ba maqomi «Ushshoq» va shubai «Panjgoh», gazali Binoi»), «Savti Chorgoh», «Taronai Panjgoh» (dar usulhoi «Far», «Samoi», gazalhoi Kotibi va Binoi) dar hayoti madanii Hirot, Bukhoro va Samarqand shuhrati ziyod doshtand. Boqii Rudi hangomi dar Hirot zistanash bo ustodi musiqii on davr Gulom Shodi hamkori doshta, chand asari musiqi ofaridaast, ki «Savti Hiroti» va «Kulliyoti Rudi» az qabili mamultarini onho mebo­shand. Boqii Rudi tabi shoiri doshta, ba takhallusi «Rudi» gazalu ruboihoi dilnishin surudaast.

Adabiyot: Darveshalii Jangi. Risolai musiqi (forsi). R: 468 – 11, ISh AI Uzbekiston; Ensiklopediyai adabiyot va sanati tojik. Jildi 1. Dushanbe, 1988; Rajabov A. Afkori musiqii tojik dar asrhoi 12-15. Dushanbe, 1989; Bobur. Boburnacha. Toshkent, 1993; Donishnomai Shashmaqom. Dushanbe, 2009.                                                                             

A. Rajabov.