مدنیت و صنعت

سنبوسه، یک نوع خوراک. سنبوسه اساساً دیگی و تنوری می‌شود. برای پختن سنبوسة دیگی گوشت را از گوشت‌قیمکنک می‌گذرانند یا با کارد آش قیمه می‌کنند. بعد به آن نمک، دارووار پاشیده می‌‌آمیزند و در روغن داغشده 15-20 دقیقه بریان می‌کنند. سپس آن را به ظرف سردار یا چینی انداخته، تا …

سمنگان، شهر و ولایت تاجیک‌نشین تاریخی بود در افغانستان، در بالاآب دریای ام و، نام سمنگان بار اوّل در منبعهای خطی عصر 7 ذکر شده است. تا استیلای عرب در سمنگان بسیار معبدهای بودای بنیاد گردیدند. سمنگان را عصر 8 عربها استیلا نموده، در آن دین اسلام را جاری کردند. …

«سمک اییار» یک نمونة آثار نثر عامیانة فارس-تاجیک است، که توسط قصه‌خوانان از روایتهای پراکنده به میان آمده است. در متن راوی اثر صدقه ابن ابوالقاسم شیرازی نامیده شده است. از 20. 6. 1189 آغاز کرده، فرامورز ابن خداداد ابن عبدالله ارجانی به کتابت آن پرداخته است. «سمک اییار» از …

سمک (عربی-ماهی) ، نام ماهی افسانوی زیرزمینی. از روی افسانة هورافاتی گویا زمین بر بالای گاو و گاو بر بالای ماهی بوده است. وهم ابله عالم ناز فرازد به سیماک، سع دانا شکند کاس فضیلت به سمک. (بیدل).

«سلامان و ابسال»، عنوان داستان مشهوریست، که در اساس آن یک سلسله اثرهای بدیعی تألیف یافته‌اند. «سلامان و ابسال» از ادبیات یونان قدیم سرچشمه گیرد هم، مأخذهای یونانی آن هنوز آموخته نشده‌اند. یکی از قدیمترین نمونه‌های این قصّه در کتاب «ان-نوادر» ابن عربی (وفاتش 845) نقل شده است. این جا …

«سلام‌نامه»، نوع سرود در فلکلور تاجیک، که در توی عروس خوانده می‌شود. «سلام‌نامه» ها حجماً کلانند. در فاند فلکلور تاجیک انستیتوت زبان و ادبیات اف رسّ تاجیکستان زیاده از 50 واریانت «سلام‌نامه» گرد آمده است، که نسخة کلانترین آن 150 مصرع می‌باشد. «سلام‌نامه» بیشتر در شهرهای کلان معلوم بوده، آن …

سکسیفون (از نام اختراعکننده‌اش سکس و یونانی phone-آواز) ، ساز موسیقی نفسی. استای بلژیکگی ا. سکس (1845) اختراع کرده است. از برینچی ساخته می‌شود. تنه‌اش فروخمیده. دهنه‌اش منقارشکل. سکسفان 7 نمود (از ساپرنینا تا کانتربس) دارد. یکی از سازهای اساسی ارکستر جزی بوده، در ارکسترهای نفسی، ایستردی و چون ساز …

سلم یکی از پیرسانجهای «شاهنامه» فردوسی، پسر کلانی فریدون. سلم موافق روایت فردوسی بعد از تقسیم کشورها بین پسران فریدون حکمران روم و خاور گردید. او این تقسیمات را نااقیلانه شماریده، به برادر خردی‌اش-ایرج، که حکمران ایران بود، رشک کرد و با برادر دیگر-تور اتّفاق کرده، هر دو ایرج را …

رجوع (عربی بازگشت، مراجعت) ، یک نوع صنعت بدیعی معنوی، که در نظم گذشته و امروزة تاجیک بسیار دیده می‌شود. رجوع آن است، که شاعر برای پرتأثیرتر برآمدن سخنش با تعجّب‌ ضد فکر، عباره، تشبیه و استعارة اوّل برآمده، ترکیب، عباره و آبرز دیگر می‌آرد. در نتیجه قوّت و تأثیر …

روجوی لیریک، نطق یا یک نوع سخن لیریکی مؤلف، که مناسبت او را به ابژکت تصویر ییشان می‌دهد. نویسنده در رفت تصویر از نقل حادثه‌ها بازایستاده، فکر و ملاحظه و حسیات و هیجانش را، که از جریان واقعه‌ها و رفتار و کردار آدمان حاصل شده است، بیان می‌کند. همین بیان …