پراگرمّة اگرری کپسّ

پراگرمّة اگرری کپسّ، قسم ترکیبی پراگرمّم عمومی پرتیة کمونیستی، که وظیفه‌های اساسی پرتیّه را از روی مسئلة اگرری مویین می‌کند. در دورة تییار کردنّ روالوتسیة برجوزی-دموکراتی در روسیه (1903-1917) پراگرمّه به نیست کردن همه گونه باقیمانده‌های فئودالی-کریپاستنایی در مناسبتهای اگرری روسیه نگرانده شده بود و طلب می‌کرد، که تمام زمین به استفادة دهقانان داده شود، تا که برای مبارزه بهر به روالوتسیة سوسیالیستی سبزیده رسیدن روالوتسیة برجوزی-دموکراتی شرایط مساعدتری فراهم آید. پرنسیبهای اساسی پراگرمّه را و. ا. لنین در اثرش «دوستان خلق» چیست و آنها به مقابل سوسیال-دموکراتها چه طور می‌جنگند؟» و مقاله‌های سیر‌شمار بعدینه‌اش بیان کرده بود. و. ا. لنین چنین می‌شمارید، که پرتیة کارگری در روسیه باید به پرّه کشیده گرفتن زمین پامی­شیکی و ملّ کناندن تمام زمین بکوشد.

پراگرمّة در سعیزد 2-یوم رسدرپ قبول‌شدة پرتیه در مسئلة اگرری طلب می‌کرد، که ‌انداز زمین، همه گونه عهده‌داریهای دهقانان، اینچنین همة قانونهایی، که حقوق دهقان را در بابت زمین محدود می‌کردند، بیکار کرده شوند؛ آن مبلغهایی، که از دهقانان در شکل ‌اندازهای زمین ستانده شده بودند، به آنها پس گردانده شوند؛ آن زمینهایی، که وقت بیکار کرده شدن حقوق کریپاستنایی از دهقانان کشیده گرفته شده بودند، به آنها برگردانده شود؛ برای این کامیتیتهای دهقانی تأسیس کرده ش­وند.

در سعیزد 2-یوم رسدرپ و. ا. لنین به دهقانان برگرداندن آتریزکه‌ها را توصیه کرد. امّا، وقتی که روالوتسیه cap شد و آشوبهای دهقانان اوج گرفتند، معلوم شد، که پراگرمّة برگرداندن آتریزکه‌ها اکنون دهقانان را قانع کنانیده نمی‌تواند، دهقانان اکنون صاحب همة ز­مین پامیشیکان شدن می‌خواهند. از این رو سعیزد 3-یوم رسدرپ (آوریل 1905) در ریزالیوتسیش «در بارة مناسبت به حرکت دهقانی» تأکید نمود، که سوسیال-دی­ماکرتیه، همچون پرتیة پرالی­تریت «… همین را وظیفة خود قرار می‌دهد، که به همة تدبیرهای روالوتسیانی دهقانان، که احوال آنها را بهتر کنانده توانند، حتّی به تدبیر مصادره کردن زمینهای پامیشیکها، دولت، کلیساها، مانستیرها و  ز­مینهای ادیلی با کمال غیرت طرفداری کند…» (کپسّ در ری­زالیوتسیه‌ها و قرارهای سعیزدها، کنفرانسها و پلینومهای کم، جلد i، ص. 122-123).

در سعیزد 4-ام رسدرپ یک قسم بلشویکان با سرداری و. ا. لنین پراگرمّة ملّیکنانی زمین و قسم دیگر بلشویکان پراگرمّة همچون مالکیّت خصوصی به دهقانان تقسیم کرده دادن زمین پامیشیکان را پیشنهاد کردند. منشویکان، که در سعیزد اکثریّت را تشکیل می‌کردند، پراگرمّة مونیتسیپلیکنایپ را پیشنهاد نمودند. موافق آن پامیشیکاو می‌بایست زمین خود را به آرگنهای خوداداره‌کنی محلی فروشند و دهقانان آن را از این آرگنها به اجاره گیرند.

و. ا. لنین در اثرهایش“معروضه در بارة سعیزد متّحدکنندة رسدرپ” (سال 1906) ، «پراگرم­مة اگرری سوسیال-دموکراتیه در روالوتسیة یکم روس سالهای 1905-1907”و غیره از جهت نظری و اقتصادی بی‌اساس و از جهت سیاسی ضررناک بودن پراگرمّة می‌شیویکی مونسیپلیکنانی زمین و خطا بودن پراگرمّة به دهقانان تقسیم کرده دادن زمین را نشان داده، ممکن و لازم بودن اجرای پراگرمّة ملّیکنانی زمین را از جهت نظریه‌وی اساسناک کرد.

پراگرمّه اهمیت کلان تاریخی داشت. پرتیه آن را ترغیب کرده، سویه سیاسی عامّة دهقانان را بلند می‌برداشت. دهقانان باوری حاصل کردند، که پراگرمّة پرتیة بلشویکان نه تنها منفعت کارگران صناعت، بلکه منفعت میلیونها دهقانان میده را نیز، که از طرف پامیشیکان و کاپیتالستان استثمار می‌شدند، افاده می‌کند. در این زمان تجربة چار دومة  پادشاهی دهقانان را به کلّی باور کناند، که بر­جوزیه به آنها زمین نمی‌دهد و در مبارزه برای زمین و آزادی یگانه قوّة اعتمادبخش اتّفاق آنها با پرولتاریت می‌باشد.

موباریزة یکجایه صنف کارگر و دهقانان محنتکش غلبة روالتسیة برجوزی-دموکراتی را تأمین کرد، مطلقیّت پادشاهی در راس­سیه سرنگون کرده شد. امّا حکومت موقتی برجوزی به سر حاکمیت آمده، در مملکت دگرگونیهای دموکراتی نگذرانید. وه‌ای اینچنین زمین را ملّی نکناند.

در تزیسهای آوریلی و. ا. لی­نین، قرارهای کانفیرینتسیة 7-ام (آوریلی) عمومیراسّییگی بلشویکاو (سال 1917) و سعیزد 6-ام پرتیه (ژوئیه-آگوست 1917) پراگرمّه منبعد انکشاف یافت. در آنها طلب مصادره نمودن زمین پا­میشیکان و ملّی کنانیدن همة زمین در مملکت به مدّ اوّل گذاشته شد. پرتیه قرار کرد، که فوراً و یکباره در ت­مام مملکت تشکیلاتهای مستقل بترکها و کمبغلان قشلاق برپا کرده شود، تشبث کامیتیتهای دهقانان را در خصوص کارکرد یکجایه زمین، به استفادة جمعیّتی گرفته دادن اسباب و انجام پامیشیکان دستگیاری نماید، در اساس خواجگیهایش درست براهماندشدة پامیشی­کان در زیر راهبری ساویتهای دی­پوتتهای کارگران خواجگی قشلاق خواجگیهای نمونوی جمعیّتی برپا کند. اجرای این وظیفه‌ها برای گذشتن به محنت کالّیک­تیوی در زراعت اساس مادّی به وجود می‌آورد.

غلبة روالوتسیة کبیر سوسیالیستی اکتبر حلّ مسئلة اگرری را تأمین نمود. موافق دیکریت زمین، که در روز یکم حاکمیت سا­ویتی قبول کرده شد، تمام ز­مین در مملکت ملّی کنانده شده، به استفادة دهقانان داده شد. دهقانان 150 میلیون دیسیتینه زمین پامیشیکان را بی‌مزد به استفاده گرفتپد. غیر از این سال 1918 کامیتیتهای کمبغلان 50 میلیون دیسیتینه زمین را از کولکها کشیده گرفته، به دهقانان کمبغل دادند. روالوتسیة پرولتاری دهقانان را از اجاره‌پولی به پامی­شیکان، که سالی 700 میلیون صوم طلا را تشکیل می‌کرد و از تشویش جمع نمودن پول برای خریدن زمین آزاد نمود.

مّا دیکریت زمین در تمام مملکت یکباره اجرا نشد. در ناحیه‌های عقبماندة ملّی مم­لکت، به مانند ترکستان سالهای اوّل حاکمیت ساویتی، زمین در دست بای و فئودالها باقی ماند. در یک قطار جایهای آسیای میانه، خصوصاً در ناحیه‌های مرکزی و جنوب تاجیکستان، بعضی ولایتهای ترکمنستان، که در آن جا اصلاحات آب و زمین گذرانده نشده بود، مناسبتهای فئودالی و پتریرخلی اگرری تنها در سالهای 30 در رفت کالّیکتیوانی سراسر خواجگی-قشلاق پرّه برهم خوردند.

در پراگرمّة پرتیة بالشی­ویکان، که سعیزد 8-ام رکپ (ب) مارت 1919 قبول کرد، قید کر­ده می‌شد، که حاکمیت ساویتی تدبیرهای تشکیل نمودن زراعت مترقّی سوسیالیستی را پیش گرفته است، از جمله: 1) برپا کر­دن خواجگیهای ساویتی، یعنی خواجگیهای کلان سوسیالیستی؛ 2) مدد رساندن به جمعیّتهای خواجگی قشلاق و اینچنین به شرکتهای کشت و کار زمین؛ 3) با راه دولتی تشکیل کردن کشت و کار همة زمینهای کشتناشده (از آن در کسی که باشد)؛ 4) با راه دولتی سفربر کردن همة قوّه‌های اگرا­نامی برای بلند برداشتن د­رجة مدنیّت خواجگی قشلاق؛ 5) مدد رساندن به کامّونه‌های خواجگی قشلاق (اتّفاقهای کاملاً اختیاری دیهقا­نان برای پیش بردن خواجگی ک­لان جمعیّتی).

بعد از غلبة حاکمیت سا­ویتی وظیفة، از همه مرکّب و دشوار-در اساس سوسیالیستی از نو ساختن خواجگی قشلاق بود. و. ا. لنین در پلن کااپیرتیوی گینیلانة خود راه حلّ این وظیفه را نشان داد.

پرتیة کمونیستی پلن کااپیرتیوی و. ا. لنین را به عمل تدبیق نمود. خواجگیهای یکّدست دهقانان به خواجگیهای کلان سا­تسیلیستی متّحد گردیدند، سین­ف آخرین استثمارگر-کولکها نیست کرده شد، در دهات کالخوز و ساوخازها شکل اساسی خواجگی سا­تسیلیستی شدند. خواجگی قشلاق مملکتمان در راه به کار بردن موفقیّتهای علم و تکنیکه قدم کلانی به پیش گذاشت. اتّفاق صنف کارگر و دهقانان به دوستی بین آنها و اساس مستدکم ساخت ساویتی تبدل یافت. خواجگی قشلاق سوسیالیستی مملکت ما در سالهای ساختمان آسایشته و دورة جنگ بزرگ وطنی افضلیّت خود را چه بر خواجگیهای میدمالی دهقانان و چه بر خواجگی کلان کاپیتالیستی نمایش داد.

تهریر نو پراگرمّة کپسّ، که سعیزد 27-ام پرتیه (1986) ک­بول کرد، راههای اساسی ترقّی خواجگی قشلاق ساویتی و انکشاف مناسبتهای جمعیّتی را در قشلاق در دورة ساختمان کام­مونیزم مویین نمود.

در آن قید شده است، که برابر صناعت پراقتدار به وجود آوردن خواجگی قشلاق مترقّ شرط حتمی برپا نمود­ن کمونیزم ماباشد. پرتیه ترقّیات باسرعت قوّه‌های استحصال‌کننده را تأمین می‌نماید و این امکانیت می‌دهد دو وظیفة اساسی به هم علاقه‌مند حل شوند:

ه) به دست آوردن آذوقه‌ فراوان خوش‌صفت برای اهالی و اشیای خام برای صناعت؛ ب) تدریجاً به مناسبتهای جمعیّتی کمونیستی گذشتن دهات ساویتی، اساساً برهم دادن فرق بین شهر و دهات.

راه اساسی ترقّی خواجگی قشلاق و با محصولات آن قانع گردانیدن طلبات روزافزون مملکت-مکانیکانی همه‌طرفه و انتینسیوانی ثابت‌قدمانه، در همة کالخوز و ساوخازها در اساس علم و تجربة پیشقدم موفق شدن به مدنیّت بلند زراعت و چارواداری، بلند برداشتن حاصل و زیاد کردن محصولات هر یک هکتار با صرف هر چه کمتر محنت و مبلغ می‌باشد. در همین اساس موفق شدن ضرور است، که مقسولات خواجگی قشلاق موافق طلبات جمعیت په‌ای در په‌ای افزاید. خواجگی قشلاق از جهت مسلّحی با تکنیکه و تشکیل استحصالات به درجة صناعت نزدیک می‌شود؛ محنت دهقانان به یک نوع محنت کارگران صناعت تبدل می‌یابد؛ وابستگی خواجگی قشلاق از آفتهای طبیعی خیلی کم شده به مینیمم می‌رسد.

پرتیه در پلینوم مرتی (1965) کم کپسّ، در سعیزدهای 23-27 کپسّ شرایط و امکانیّتهای نو را به نظر گرفته، تدبیرهای تأثیربخش ترقّیات خواجگی قشلاق مملکت را کار کرده برآمده، آنها را در حیات تطبیق کرده ایستاده است. آنها در مرحلة حاضره اسا­س پراگرمّه را تشکیل می‌دهند. در اسا­س قرارهای سعیزد 26-ام کپسّ پراگرمّة آذوقه‌ ا.ج.ش.س. تا 1990 ترتیب داده شد. پلینوم میی (1982) کم کپسّ یک قطار قرارهای کم کپسّ و ساویت وزیراین ا.ج.ش.س.- را عاید به مسئله‌های کانکریتی پراگرمّة آذوقه‌ معقول دانسته تصدیق کرد. در آنها نتیجه‌های ترقّیات باسرعت کامپلیکسی اگ­رری و صناعتی مملکت چقور و همه‌طرفه تحلیل شده، راهها و اصولده ترقّیات منبعدة آن مویین شدند، تا که وظیفة په‌ای در په‌ای با آذوقه‌ تأمین نمودن اهالی در مدّت کوتاهترین حل گردد. در این حجّتها پریگرمّه در مرحلة حاضره باز هم انکشاف داده شد.

پرتیه پراگرمّة اگرری را کار کرده، همین را به انابت می‌گیرد، که در رفت ساختمان کمونیستی رل خواجگی قشلاق تارفت بلند می‌شود. زیرا پیوسته ترقّی کردن اس-تسهسالات خواجگی قشلاق شرط حتمی ترقّیات پلنی تمام اقتصادیات مملکت می‌باشد. ترقّیات باموفقیت زراعت و چارواداری یکی از شرطهای مهمترین بلند برداشتپ نیکواحوالی خلق است. محصولات خواجگی قشلاق و مالهای صناعتی؛ که از اشیای خواجگی قشلاق استحصال می‌شوند، قریب از چار سه قسم فاند استعمالی خلق را تشکیل ما‌دهند. غیر از این، خواجگی قشلاق سرچشمة مهم ثروتغونکنی سوسیالیستی بوده، برای حلّ وهیفه‌های عمومی‌خلقی ضرور است.

برای ترقّیات خواجگی قشلاق مستحکم نمودن بزة اقتصادی، انچونی کار همه‌طرفه و به مقصد موافق تشکیلاتی و سیاسی آرگنهای پرتیوی، ساویتی، خواجگی و تشکیلاتهای جمعیّتی، متخصصان خواجگی قشلاق و همة محنتکشان ساحه‌های گوناگون خواجگی خلق، که با خواجگی قشلاق علاقه‌مندند، ضرور است. در زمینة مبارزة یکجایه برای ترقّیات خواجگی قشلاق اتّفاق صنف کارگر و دهقانان کالخوزی، عالمان و متخصصان، دوستی خلقهای مملکتمان باز هم مستحکم می‌شود، که این اقتدار دولت ما را باز هم پایدار می‌گرداند.

پراگرمّه و در عمل تطبیق نمودن تجربة فراوانی، که پرتیه در این بابت حاصل نموده است، اهمیت عمومی‌جهانی و تاریخی دارد، چون که نوسازی سوسیالیستی قشلاق و رونق دادن قوّه‌های استحصال‌کنندة آن برای هر یک مملکت دنیا شرط مهمترین به سوسیالیزم گذشتن است.

ه. احمداو.