میتیارالوژی

میتیارالوژی (از یون. meteoros-بالا برداشته شده، آسمانی، meteora-حادثات اتمسفری و آسمانی و… لوژی) ، علمیست در بارة اتمسفره و پراتسیسّهای در آن به عملاینده. قسم اساسی میتارالاگیه فیزیکة اتمسفره است، که حادثه و پراتسیسّهایی فیزیکی اتمسفره را تدقیق می‌کند. پراتسیسّخایی شیمیایین اتمسفره را شیمی اتمسفره-فصل نو باسرعت ترقّیکنندة میتارالاگیه می‌آموزد. توسط متدهای نظریه‌وی گیدراارامیخنیکه آموختن پراتسیسّهای اتمسفری وظیفة دینامیکة میتارالاگی است، کپ یکی از مسئله‌های اساسی آن کارکرد متدهای عددی پیشگوی آب و هوا می‌باشد. فصلهای دیگر میتارالاگیه اینهایند: علم آب و هوا و متدهای پیشگوی آن-میتارالاگیة سیناپتیکی و علمی اقلیمهای زمین-اقلیم‌شناسی (کلیمتالوژی) ، که خود به علم مستقل تبدل یافته است. تأثیر عاملهای اتمسفری را به پراتسیسّهای بیولوگی بیامیتیارالوژی می‌آموزد، که آن در نوبت خود میتارالاگیة خواجگی قشلاق و بیامیتیارالوژی آدم را در بر می‌گیرد. ساخت و ترکیب قَبَتهای بلند اتمسفرة زمین، ته-شکّول ابر و بارشات و اصولهای تنظیم آنها، گرمییوزشوی در قَبَتخای بلند اتمسفره، جریان هوا، تأثیر متقابل مسّه‌های هوا و غ-را ایرالوژی می‌آموزد. توصیف دیگر فصلهای میتارالاگیّه را نیگ. در مقاله‌های اکتینامیتریه، اکوستیکه، آپتیکة اتمسفری.

تدقیقاتخای میتارالاگی از دورة عتیقه این جانب (ارسطو) گذرانده می‌شوند. میتارالاگیه از نیمة یکم عصر 17، وقتی که عالمان اتلیوی گ. گلیلیی و ه. تارّیچیلّ نخستین اسبابهای میتارالاگی-برامتر و ترمومتر را ساختند، باسرعت انکشاف کرد. آموزش قانونیّت پراتسیسّهای اتمسفری در عصرهای 17-18 آغاز یافت. از کارهای آن دوره تدقیقاتهای م. و. لاماناساو و ب. فرنکلین جالب دقّتند، که آنها به آموزش حادثه‌های الکتری در اتمسفره دقّت مخصوص می‌دادند. تدقیقاتهای ایمپیری تسیرکولیتسیة اتمسفره با مقصد اساسناککنی متدهای پیشگوی آب و هوا در عصر 19 رو به انکشاف نهاد. کارهای و فیریلّ در شمه و گ. گالمگالتس در ژرمنیه به تدقیقات ساحای دینامیکة حرکتهای هوا acoس گذاشتند. در میانة عصر 20 در آموزش گردگردیش عمومی هوا متدهای دینامیکی میتارالاگیه حالا انکشاف یافت. با یاری آنها میتارالاگهای امیریکای  ج. سمگارینسکیی و س، منبی خریطه‌های عمومی‌جهانی حرارت خوا، بارشات و دیگ. المنتهای نیتیارالاگی را ترتیب دادند. در سالهای حاکمیت ساویتی یک قطار مؤسسخای علمی میتارالاگی ساخته شدند، که مرکز گیدرامیتیارالاگی ا.ج.ش.س. (سابق انستیتوت مرکزی پیشگوی آب و هوا) ، رصدخانة مرکزی ایرالاگی، انستیتوت فیزیکة اتمسفرة اف ا.ج.ش.س. و غ. از جملة آنهاید. اساس‌گذار مکتب ساویتی میتارالاگیة دینامیکی ا. ا. فریدمن می‌باشد. در کارهای او و دیگ. عالمان قانونیّت حرکتهای اتمسفری گوناگونمیقیاس تدقیق شده‌اند. عالمان اتّفاق ساویتی در بابت به پراتسیسّ اتمسفری تأثیر فعالانه رساندة نتیجه‌های مهم به دست آوردند. تجربه‌های تأثیررسانی به ابرهای و بارشات، که د. ا. آبالانسکیی cap کرده بود، در سالهای بعدجنگی وسعت یافته‌اند. در نتیجة تدقیقاتهایی، که تحت راهبری ا. ک. فیاداراف گذرانده شده‌اند، نخستین سیستمه‌ای تشکیل گردید، که به کم کردن جالباری در تیرّ-های کلان امکان می‌دهد (مس. ، ایکسپیدیتسیه‌های ضدجاله در وادیهای حصار رسّ تاجیکستان و فرغانة رسّ ازبکستان نیگ. جاله).

در میتارالاگیة معاصر کشفیاتهای نوترین فیزیکه و تکنیکه را همجیهته استفاده می‌برند. چنانچه برای مشاهدة حالتهای اتمسفره از ردیفهای میتارالاگی (نیگ. ردیف میتارالاگی) و در میتارالاگیة نظریه‌وی کامییوتیرها را وسیع تطبیق می‌نمایند. به کارهای علمی و عملی عاید به م. امور گیدرامیتیارالاگی ا.ج.ش.س.، که سال 1929 تشکیل یافته است، راهبری می‌کند. تشکیلات عمومی‌جهانی میتارالاگی از دیگر مؤسسه‌های بییلخلقی میتارالاگی فعالیّت امورهای آب و هوای مملکتهای گوناگون را اداره می‌کنند.

د .: تویرسکایی پ. ک. . کورس میتارالاگی، ل. . 1002؛ میتارالاگی ا گیدرالوژی ه‌ا 50 لیت ساویتسکایی ولست، ل. 1967؛ فیاداراف ب. ک. ، چساوыی پاگادы، ل„ 1970.