باردا

باردا، شهر در قسم جنوب غربی فرانسه. مر­کز مأموری دیپرتمینت جرانده. در ساحل دریای گرانّه، 97 کم دورتر از خلیج بسکه‌ای جایگیر است. اهالی‌اش 285، 1 هزار نفر (2010، با اطرافش 750 هزار ن­فر). مرکز مهمّ نقلیاتی، بندرهای کلان بهری‌اش پایک و لی-ویردان-سیور-می‌ر (معاملات بار در 1 سال 10 ملن تُن). مرکز راه آهن، ایراپارت بینلمی­للی دارد. در عهد قدیم در جای محل زیست قومهای کیلتی (بردیگله-burdigala) به وجود آمده است. بعد از طرف یونانیها تصرّف گردیدن گلیه (عصر 1 تا میلاد) مرکز مضافات یونانی اکویتنیه گر­دید. از عصر 6 در هیت دولتی فرنکها و سالهای 1153-54 زیر مستملکة شاهان انگلیس قرار داشت. در عصر 16 یکی از مرکزهای جنگهای دینی و در عصر 18 مرکز بزرگترین تجارتی فرانسة جنوبی به حساب می‌رفت. هنگام انقلاب فرانسه در عصر 18 تکیه‌گاه جراندیستها (اعضای حزب جراندی) بود. باردا در تاریخ سیاسی فرانسه نقش مهم بازیده است. در رفت جنگهای بین فرانسه و پروسّیه (1870) ، سالهای جنگ یکم جهانی (2 سپتامبر-18 نوامبر 1914) و جنگ دوّم جهانی (از 14 ژوئن تا 2 ژوئیة 1940) قرار­گاه حکومت بود. ساحة اساسی صناعتش-ماشینسازی، از جمله کشتی‌سازی، سمالیاتسازی، کارکرد نفت، خوراکواری، کیمیا، چوبگری و فلزات. باردا یکی از مرکزهای مهمّ شرابپزی و تجارت آن در مملکت می‌باشد. آثار معماری: کلیسای جامی رمانی-گاتی سینت-اندری (عصر 12-14) ، کلیساهای سین-سیارین، سینت-کروه، سین-میشیل، کلیسای جامی اندریی مقدّس (عصر 11-16) و غیره. مجموع شهرسازی بندر لونه نمونة عالی دورة کلسّیتسیزم ابتدایی بوده، سال 2007 این قسمت شهر به رویختّ میراث عمومی‌جهانی یونسکو در ساحة معارف، علم و مدنیت وارد کرده شد. سیمای معنوی باردا را اساساً بناهای ساخت کلاسیکی و مجموع عمارتهای عصرهای 18-19 (میدان برجه، میدان شاهانه، تئاتر کلان، مهمانخانة بحری و بر­جه) زینت می‌بخشند. در قطار انشائات عصر 20 مجموع بناهای اقامتی در پیسک (1922-23) ، بنای دانشگاه (1441) و آکادمی ملّی قامت افراهته‌اند. در باردا آثارخانه‌های صنایع نفیسه، صنعت آرایش عملی، آثارخانة مردم‌شناسی و آثارخانة تاریخ اکوی­تنیه موجود است. باردا مرکز سییاهی مملکت می‌باشد.

دبیات .: ناویه راسّییسکیه اینتسیکلاپیدیه. ت. 3 (1). مسکو، 2005.