Биология

ПСОРИАЗ (аз юнони psoriasis — хориш), шукуфаи сабусакдор, бемории музмини гайрисироятии пусти одам, ки дар натичаи зарбаи асабию рухи, ихтилоли мубодилаи модда, фаъолияти гадудхои эндокрини падид меояд. Заминаи вируси ё генетики, доштани Псориаз низ аз имкон берун нест. Ба Псориаз аксар наврасони 12—15-сола гирифтор мешаванд. Псориаз аксар дар cap, оринч, …

ПСОРОПТОЗ, як навъ касалии хоришаки хайвонот. Касалиро кана­хои чинси Psoroptes ба вучуд меоранд. Ба Псороптоз гусфанд, асп, гов, харгуш ва инчунин бисёр хайвонхои вахши гирифтор мешаванд. Чойхои канапахшкардаи пуст хориш карда, мол бо дандон меканад ва муяш мерезад. Чои лучи пуст сахту шахшул мешавад. Хайвони касал логар шуда аз хурок …

ПТЕРОДАКТИЛХО (Pterodactylo- idei), катори хазандахои мурдарафтаеро гуянд, ки ба забаркатори калтакалосхои парвозкунанда мансубанд. Птеродактилхо дар даврахои юра ва табошир зистаанд. Косахонаи сарашон хеле сабук буда, баъзан дандонхои тока-токаи майда, боли васеи бакувват доштанд. Хангоми парвоз панчахояшон кат мешуданд, то ки ба парвоз халал парасонанд. Думашон хеле кутод буд. Андозаашон гуногун …

ПТЕРОЗАВРХО       (Pterosauria), сусморхои парвозкунанд а, катори хазандахои мурдарафтаеро гуянд, ки ба зерсинфи архозаврхо мансубанд. Дар даврахои юра ва табошир зиндаги кардаанд. Андозаашон хангоми кушодани болхо бештар аз 7 м (птеранодон), гарданашон дарози серхаракат, сари синаашон нагз инкишофёфта буд; баданашон муй дошт. Устухонашон бештар ковок буда, бофтаи исфчи надоштанд. Намояндахои авва­лини …

ПРОФИЛАКТИКА, пешгири, дар тиб, чорахои пешгирикунандаест оид ба мухофизат ва мустахкам намудани саломатии одам. Профилактика ду хел мешавад. Профилактикаи шахси (гигиенаи шахси дар зиндаги ва истехсолот) ва Профилактикаи чамъияти (тадбирхое, ки барои мухофизати саломатии кол­лектив равона карда мешаванд). Мафхуми Профилактика ва шаклхои аники татбики он дар даврахои гуногуни инкишофи таърихии …

ПРОТОДЕРМА (аз прото… ва юнони derma — пуст), кабати берунии меристемаи навда ва решаи наботот. Хучайрахои Протодерма ба эпидермиси нав­да ва эпиблемаи реша, баъзан ба бофтахои субэпидерми табдил меёбанд.

ПРОТОПЛАЗМА (аз прото… ва юнони plasma — шаклгирифта), мухтавияти хучайраи зинда якчоя бо ядро ва тситоплазмаи он; моддаи зинда, субстрати моддии хаёт. Аввалхо чилди хучайраро моддаи асоси ва моеъи таркиби хучайраро моддаи дуюмдарача хисоб мекарданд. Вале дар миёнахои асри 19 ба туфайли тадкикоти бисёр ботаникхо (масалан, ботаники немис X. Мол, …

ПРОТОПЛАСТ (аз прото… ва юнони plastos — шаклгирифта, ташаккулёфта), мухтавияти хучайраи растаниро гуянд, ки аз мембранаи хучайра, ситоплазма ва ядро иборат аст. Пардаи хучайра ба он дохил намешавад.  

ПРОСТАГЛАНДИНХО     (аз лотини glandule — гадуд ва prostata — прос­тата), гурухи моддахои биогении фаъоли физиологие, ки дар як катор узву бофтахои организми одам, хайвонот ва баъзе растанихо хосил мешаванд. Простагландинхоро соли 1936 Эйлер аз нутфаи одам чудо кард. Солхои охир Простагландинхо дар таркиби дигар узвхои бадан низ ёфт шуданд. Простагландинхои …

ПРОТЕЗ (франсави prothese, аз юнони prosthesic — часпондан, пайваст кар­дан), чихози механикиест, ки ягон кисми набудаи баданро иваз меку­над ва бо максади косметики истифода мешавад. Бисёртар барои кисмхои дасту по ва барои дандону чашм истифода мебаранд. Протезхоро асосан аз чуб, пуст, пулод, материалхои синтезии шарнирдори гуногунхосият месозанд. Хелхои гуногуни Протез …