Теги: Сол

СОНИЯ (арабӣ — дуюм; шастяки дақиқа), 1) воҳиди вақт, яке аз воҳидҳои асосии Системаи воҳидҳои байналхалқӣ (СИ) ва Системаи воҳидҳои СГС. Ишораташ сон. Сонияи атомӣ ва эфемеридиро фарқ мекунанд. Сонияи атомӣ фосилаи вақтест баробар ба 919263177 даври афканишоте, ки ба гузариши байни ду савияи ҳаддалборики ҳолати асосии атоми цезий— 133Сs …

СОЛШУМОРИИ ЯЗДИГУРДӢ, тақвимест, ки эрониёни қадим ҳамчун ченаки вақт истифода мебурдаяд. Аз рузи ба тахт нишастани шоҳи охирини Сосониён Яздигурди III (16 июни 632, мутобиқ ба 21 рабеъулаввали соли 11 ҳиҷрии қамарӣ) сар мешавад. Мувофиқи Солшумории яздигурдӣ сол ба 12 моҳ (фарвардин, урдибиҳишт, хурдод, тир, мурдод, шаҳривар, меҳр, обон, озар, …

СОЛШУМОРИИ ЮЛИАНӢ, системаи муҳосибаи муддати тӯлонии вақт, ки бори аввал дар Рими Қадим Юлий Цезарь баъди ислоҳот 1 январ 45 то мелод ҷорӣ намуд (номи солшуморӣ низ аз ҳамин ҷост). Рӯзи 1 январ рӯзи аввали соли нав гардид (пеш аз ин дар тақвими римӣ оғози соли нав рӯзи 1 март …

СОЛШУМОРИИ ХОРАЗМӢ, тақвимест, ки хоразмиёни қадим ҳамчун ченаки вақт истифода мебурданд. Мувофиқи Солшумории хоразмӣ сол аз 12 моҳ иборат буда ба охири моҳи 12-ум 5 рӯз илова мекарданд. Сол аз моҳи Равчнафив навсарҷӣ оғоз меёфт, ки ин ба 25—26 марти солшумории милодӣ рост меояд. Номи моҳҳои Солшумории хоразмӣ аз рӯи …

СОЛШУМОРИИ ФОРСИИ ҚАДИМ, солшумориест, ки дар давлати Ҳахоманишиён истифода мегардид. Соли қабул шудани ин солшуморӣ маълум нест, вале аз ҳуҷҷатҳо, катибаҳои Ҳахоманишиниён бармеояд, ки он то соли 459 то мелод ройиҷ будааст. Аз соли 441 то мелод ба ҷои он Солшумории зардуштӣ маъмул гардид. Солшумории форсии қадим дар таъсири солшумории …

СОЛШУМОРИИ СУҒДӢ, тақвимест, ки суғдиёни қадим ҳамчун ченаки вақт истифода мебурданд. Тақвим аз байни ҳуҷҷатҳои қалъаи Муғ ёфт шудааст. Мувофиқи Солшумории суғдӣ ҳар моҳ аз 30 рӯз ва сол аз 365 руз (360+5 рӯзи иловагӣ) иборат буд. Моҳҳои Солшумории суғдӣ ба шарафи худоёни зардуштӣ номида мешуданд: Навсардич, Ҷарҷиничи, Ниснич, Насоканич, …

СОЛШУМОРИИ ГРИГОРИАНӢ, системаи муҳосибаи муддати тӯлонии вақт, ки папаи Рим Григории XIII соли 1582 ҷорӣ намудааст. Аз сабаби нисбат ба соли троникӣ 11 дақиқа 14 сония дароз будани соли юлианӣ дар тӯли 128 сол ҳато як шаборӯзро ташкил дод. Бинобар ин дар охири асри 16 эътидоли баҳорӣ, ки соли 325 …

СОЛШУМОРИИ ЗАРДУШТӢ, солшумории авестоӣ, яке аз солшумориҳои маъруфи қадим, ки аҷдоди халқи тоҷик аз он истифода мекардазнд. Муаллифони давраи Сосониён ва муаррихони исломӣ таъсиси ин солшумориро ба Зардушт нисбат додазнд. Солшумории зардуштӣ дар баъзе ноҳияҳои Осиёи Миёнаю Эрон нимаи якуми ҳазораи 1 то мелод ҷорӣ гашта, минбаъд дар Суғд, Хоразм, …

СОЛИ СИДЕРӢ (аз лотиниӣ solidus ғализ ва olium — ситора, ҷирми осмони), соли ситорагӣ, фосилаи вақтест, ки дар давоми он Офтоб нисбат ба ситораҳо ҳаракат намуда, ба мавқеи аввалазш бармегардад. Соли сидерӣ бадаври гардиши пурраи Замин дар гирди Офтоб (нисбат ба ситораҳо) баробар мебошад. Соли сидерӣ ба ҳисоби миёна ба …

СОЛИ НУР, воҳиди дарозист барои чен кардани масофаи ситораҳо; ба масофае баробар аст, ки онро нур дар як сол тай мекунад, яъне 63240 воҳиди астрономӣ, 0,3069 пк ё 9,463-1012 км.