Орогенез

Орогенез, орогенезис (юнонӣ oros — куд ва …аскез), кӯҳпайдошавӣ, ҳаракатҳои кӯҳпайдошавиест, ки дар ноҳияҳои геосинкли­налӣ аз таъсири массаҳои тазйиқовар ба амал меоянд. Истилоҳи «Орогенез»- ро соли 1890 геологи америкоӣ Г. Дил­берт ба илм ҷорӣ намуд.

Аввалҳо чунин мешумориданд, ки аз Орогенез ҷинҳо ва кӯҳҳо пайдо мешаванд. Ба фикри олимони советӣ ба Орогенез танҳо ҳодисаи кӯҳпайдошавm хос буда, ҷинҳо пеш аз пайдоиши кӯҳҳо, дар натиҷаи ҳаракатҳои дигар ба вуҷуд меоянд. Дар Осиёи Миёна Орогенез бештар дар давраҳои неоген ва чорумин рӯй додааст. Кӯҳҳои Тиёншон, Помир ва ғайра дар натиҷаи О. пайдо шудаанд.