Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ТЕКТОНИТ, ҷинсҳои кӯҳие, ки дар натиҷаи динамометаморфизм ҳосил шуда, моддаҳои таркибашон дучори ҳаракатҳои дифференциалии ғайримолежулавӣ гардидаанд. Дар рафти ҳамин пропеосҳо такроран кристалл бастан ё набастани моддаҳо имконпзир аст. Ба тектонит ҷисмҳои кӯҳии токтопокластӣ (милониту филлонитҳо), ҷинсҳои кристаллии варақмонанд ва ҷинсҳое, ки аз ҳаракатҳои дифференсиалии ғайримолекулавӣ такроран кристалл бастаанд (бластомилоитҳо), дохил …

ТЕКТОНИКА (аз юнонӣ tektonicoz — мансуби сохтмон), геотектоника, як соҳаи геологияро гӯянд, ки инкишофи структураи қишри Замин ва аз таъсири ҳаракатҳои тектоникӣ тағйир ёфтани он, инчунин деформацияҳои ба тараққии куллии Замин вобастаро меомӯзад. Дар боби маънидоди деформация ва ҳаракати қишри Замин ду фарзияи геологӣ ҳаст, ки якеро фиксизм ва дигареро …

ТЕКСТУРА (аз лотинӣ (textura — бофта, алоқа, сохт), дар поликристаллҳо ва ҷисмҳои сахти аморфӣ бештар ба як самт мураттабона ҷойгир шудани кристаллҳоро гӯянд, ки боиси апизотропияи хосияти материалҳо мегардад. Текстура аз таъсири шиддатҳои эластикӣ, гармӣ ва майдонҳои электрию магнитӣ ба вуҷуд меояд. Текстура меҳвари ҳамвор ва пурра мешавад. Дар текстураи …

ТЕККЕРЕЙ (Тhackeray) Уилям Мейкпис (18. 7. 1811, Калкатта — 24. 12. 1864, Лондон), нависандаи англис. Аз оилаи амалдор. Муаллифи очеркҳо ва мақолаҳои оид ба нақди адабӣ. Аввалин романи таърихии Теккерей «Шуҳрати Барри Линдон» (1844) аст. Беҳтарин асараш «Намоиши худфурӯш. Романи бе қаҳрамон» (1847—48) зинаи баланди реализми нависанда аст. Дар асар …

ТЕЙТЕМ, Тэтам, Татум (Tatum Эдуард (таваллуд 14. 12. 1909, Боулдер, штати Колорадо, ШМА), генетики америкоӣ, аъзои Академияи Фанҳои миллии ШМА (1952). Асарҳои асосии Тайтем ба генетикаи микроорганизмҳо оиданд. У рекомбинацияи генетикиро дар бактерияҳо (ҳамроҳи Ҷ. Андерберг. 1947) кашф карда, ҳамроҳи Ҷ. Бидл ақидаи асосии генетикаи молекулавӣ «як гем — як …