Malumoti ohirin
Home / Madaniyat va Sanat / TEATRShINOSI

TEATRShINOSI

333

TEATRShINOSI, ilmest, ki nazariya, tarikh va tanqidi sanati teatriro meomuzad. Teatrshinosi hamai sohahoi sanati teatr: dramaturgiya, sanati akteri, rejissyori, oroishi sahna, memorii teatr, malumoti teatri, tashkili kori teatr, tamoshobin va gayraro dar bar megirad. Teatrshinosi to okhiri asri 19 chun «sohai filologiya» asosan dramaturgiya va sanati aktyoriro tadqiq mekard. Teatrshinosi hamchun ilmi mustaqil dar asri 20 tashakkul yoft. Teatrshinosi avval asosai teatri dramaro tadqiq menamud, badtar faoliyati teatrhoi opera va balet, operetta, bachagon, lukhtak, havaskoron, estrada va sanati sirkro mavridi tahqiq qaror dod. Asoshoi ilmi Teatrshinosi dar Yunon va Rimi Qadim paydo shudaand. Aristotel dar «Poetika»-i khud nuqtahoi asosii nazariyai drama va sanati teatriro manidod kardaast. Inkishofi nazariya va tarikhi teatri mamlakathoi Evropai Garbi bo komyobihoi sanati teatri davrai Ehyo aloqamand ast. Avvalin asarhoi tarikhi va nazariyavi oid ba saiati teatri okhiri asri 16 dar Fransiya, Angliya va Germaniya paydo shudaand. Dar tashakkuli ilmi Teatrshinosii rus «Poetika-i F. Prokopovich (1705, mohiyati ijtimoii teatrro mekushoyad), inchunin yak qator asarhoi A. Sumarokov, A. Pushkin, N. Gogol, V. Belinskiy, A. Ostrovskiy va digaron hissai kalon guzoshtand. Ibtidoi asri 20 asarhoi ilmi va fikru mulohizahoi K. Stanislavskiy, V. Nemirovich, Danchenko, V. Menyorkhold, V. Komissarjovskaya va digaron doir ba sanati aktyori, rejissurai teatr, imkoniyat va vositahon navi ifodai sanati sahnavi va gayra dar rivoji ilmi Teatrshinosii soveti hissai arzanda bud. Soli 1933 kitobi «Tarikhi teatri soveti» az nashr baromad. Solhoi 30—40 oid ba sanatn aktyoriyu rejissyori va digar sohahoi teatr asarhoyu monografiyahoi eiyod ba tab rasidand. Dar inkishofi ilmi Teatrshinosii soveti N. Efros, V. Filippov, B. Alpera, A. Gvozdev, S. Mokulskiy, G. Boyajnev, B. Rostoskiy, K. Rudpiskin, G. Goyan va digaron hissai kalon guzoshtand. Teatrshinosi dar Tojikiston solhoi 40 paydo shuda, dar solhoi 50 ba ilmi mustaqil tabdil yoft. Soli 1943 asari G. Goyan «Teatri zodai Oktyabr» ba tab rasid. In asar doir ba tarikhi paydoish, inkishof va bozyofthoi ejodii teatri kasbii tojik sukhani avvalinro guft. Asarhoi olim, munaqqid va teatrshinosi tojik professor N. Nurjonov — «Teatri khalqii tojik» (ba zaboyai rusi, M., 1956), «Dramaturgiyai tojik va teatr» (hamrohi L. N. Demidchik, ba zaboni rusi, D., 1967), «Tarikhi teatri sovetin tojik» (1917—41, ba zaboni rusi, D., 1967), «Teatri tojik» (ba zaboni rusi, M. 1968), bobhoi «Teatri tojik» dar asari shashjildai «Tarikhi teatri dramai soveti (M., 1966—69), «Dar olami balet» (D., 1975), «Nim asri pursharaf» (1980) va gayra ba tashakkul va inkishofi Teatrshinosii tojik zamina gardidand. Inchunin maqolahoi ilmi, monografiya va asarhoi teatrshinoson M. Sharofov, L. Hasanova, M. Jurabekova va digaron in yo on sohai Teatrshinosi tojikro mavridi tahqiq qaror dodaand. Dar omuzishi tarikh, nazariya va masalahoi gunoguni Teatrshinosii tojik makhsusan khodimoni sektori tarikhi sanati Instituti tarikhi Akademiyai Fanhoi RSS Tojikiston sahmi kalon meguzorand.

Инчунин кобед

SATO

SATO, asbobi musiqii torist, ki bo kamoncha menavozand. Sato dar bayni tojikoi, uzbekho, eroniyon, afgonho …