SARTR Jan Pol

SARTR Jan Pol (21. 6. 1905, Parij—1980), navisandai fransavi, faylasuf va publisist, sarvari ekzistensializmi fransavi. Soli 1929 Maktabi olii normaliro khatm namuda, dar litseyho az falsafa dars mekhond. Afkori falsafii u ziddiyatnok va eklektiki buda, dar on goyahoi Kerkegor, Gusserl va 3. Freyd bo tavri khosa omezish meyoband. Sartr progressivi budani falsafai marksistiro etirof karda, baroi marksizmro bo antropologiyai ekzistensiali va taqlili psikhiki «purra» namudan mekushid. Sartr prinsiphoi obektivi va meyori akhloq va sababiyati obektivii raftori odamiro inkor mekunad. Har yak inson «majbur ast khudash baroi khud qonun ikhtiro kunad», «tarhi khudro kashad», «akhloqi shakhsii khudro intikhob namoyad». Dar kitobi «Tanqidi khiradi dialektiki» (1960) Sartr qushish namudaast, ki subektivi budani talimoti khudro bartaraf namuda, nazariyai navi munosibathoi jamiyati va taraqqiyoti tarikhiro ba vujud orad, ammo ahamiyati halkunandai omilhoi obektivii iqtisodi va ijtimoiro durust nafahmida, maqomi faoliyati fardii odam va mantiqi onro ba darajai mutlaq mebardorad va tahlili ijtimoiyu tarikhiro bo tahlili aptropologi ivaz mekunad. Faoliyati adabii .. bo aqoidi falsafiash zich aloqamand meboshapd. S,artr ishtirokchii harakati Muqobilat buda, nuqsonhoi hayoti kapitalistiro sakht tanqid mekard va bahri poydorii sulh va dsmokratiya muboriza meburd.

Solhoi okhiri hayotash Sartr ba harakati ultrarevolyutsioni man namuda, uoyahoi maoisti va revizioniro tarafdori mekard. Asarhoi asosii Sartr «Tasavvurot» (1936), «Tasavvurshavanda» (1940), «Hasti va fano» (1913) «Ekzpstensializm — in gumanizm» (1946), «Vaziyatho», 6 jild (1947 -1964).