Payvasthoi organikii fosfor, payvasthoi khimiyavie, ki dar molekulaashon bandi R—S dorand; in payvastho az payvasthoi doroi bandi R—E—S (E—geteroatom, masalan, oksigen, nitrogen, sulfur) farq mekunand. P. o. f. az ruy miqdori bandi R—S yak (RPH2), du (R2PH) va se- chalda (R3P) meshavand (R — boqimondan organiki).
Usulhoi asosii hosil kardani Payvasthoi organikii fosfor inhoyand: 1. Reaksiyai bayni galogenidho va oksigalogenidhoi fosforu reaktivhoi Grinyar:
(O) iPHal+SRMgHal-*- (O) PR3+ +3ftfgHal,
dar in jo va minbad ham Hal — galogen; R — SN3, S2N5 va g. 2) Reaksiyai Arbuzov:
(RO)bP+R/Hal->’R/PO(OR)2+RHal;
R’—OGGH3 va g. 3) Reaksiyai alkilonii fosfor;
PCU
RCJ+2P RPC124-R2PC1;
4) Reaksiyai Payvasthoi organikii fosfor bo olefinho, payvasthoi karbonildor va gayra.:
(RO) 2RNO+NH3-f SN20-*- —NH2CH2PO (0R)2. Trimetilfosfin R(SN3)3 moddai bisyor faol buda, dar okesigeni havo khud az khud mesuzad. Bisyor Payvasthoi organikii fosfor dar khojagii qishloq ba sifati insektisidno (karbofos, .metafos, khlorofos va gayra), fungisidno (pirazofos, khilozai va gayra), gerbisidno (beisulid, falon va gayra), moddakhoi tanzimkunandai rushdi rastani, dar tib baroi muolijai bemorihoi chashm va baze bemorihon kasbi, chun manbahoi energiya dar sistemahoi biologi, baroi az madanho chudo kardani uran va digar metallho, dar istehsoli ravganhon molidani, plastmassa, halkunandaho, moeoti gidravliki, tekhnikai sukhtorkhomushkuni, bazei onho (zarin, zoman, tabun, fosforiltiokholin) chun moddahoi zahrnok istifoda meshavand.