Ortogenez (az yun. orthos — rost va …genea), ortoevolyusiya, farziyai biologiest dar borai rohi muayyani tahavvuli mavjudoti zinda. Bino ba in farziya inkishofi shaklhoi organiki peshaki muqarrar gardida, faqat ba rohhoi muayyan jarayon megirad (ba misli afzoishi kristallho dar satkhhoi qatiyan muayyan).
Olimoni nemis T. Enmer (1888) va V. Khakke (muallifi is- tilohi «Ortogenez»; 1893) aqida doshtand, ki tahavvulot ba tasiri bevositai omilhoi muhiti atrof vobasta ast, vale khudi tashakkuli fard faqat ru ba samthoi muayyan tagyir yofta metavonad. Samti tahavvulotro mahz tasiri yakjoyai in omilho muayyan mekunad. Aqidai Ortogenezro odatan ba nazariyai hozirai tahavvuloti biologi, ki samtnokii tahavvulotro natijai intikhobi tabii medonad, muqobil meguzorand.
Adabiyot: ShmalgauzenI. I., Problemi darvinizma, Leninabad, 1969.