Neopozitivizm

Neopozitivizm, yake az jarayonhoi asosii falsafai burjuazii asri 20, shakli imruzai pozitivizm. Neopozitivizm dar bayni raviyahoi asosii fal­safai hozirai burjuazi nufuzi ziyod doshta, beshtar dar bayni ahli ilm pahn shudaast. Neopozitivizm  bo nomhoi gu- nogun mashhur ast: pozitivizmi mantiqi, empirizmi mantiqi, atomizmi mantiqi, tahlili mantiqi, operasionalizm, falsafai ilm va gayra. Zimnan, bisyorii nomho az kasodii bozori falsafai burjuazi shahodat medihad.

Jarayoni pozitivizmi jadid, ki solhoi  20—30 asri mo tashakkul yofta, solhoi 40—50 ba avji inki­shof rasidaast, bo falsafai makhizm chandon robitai mustahkam nadoshta boshad ham, dar halli masalai oid ba mavqei falsafa dar sistemai marifati inson ananai pozitivizmi okhiri asri 19 va ibtidoi asri 20-ro ido­ma dod. Neopozitivizm  (pozitivizmi mantiqi) tajziyavu tahlili zabonhoi tabiiyu masnui ilmiro mavzui asosii falsafa va mantiqi matematikiro «oloti mehnat»-i faylasuf elon karda, aynan misli makhiston tamomi masalahoi ananavii falsafa (bo istilohi khosaash — «metafizi­ki )-ro ba sifati problemahoi beasosu sokhta ba qalam dod.

Aqidai pozitivi dar bobi on ki guyo az obektiviyati jahoni khorij masala guzoshtan iqdomi komilan beasosi metafizikist, khud aqidai komilan beasos ast. Neopozitivizm  mavjudiyati realiyati obektivi va mazmuni obektivii nazariyai fizikiro inkor mekunad va az in ru, duchori tanqidi fizikhoi mashhur gashtaast. Neopozitivizm misli makhizm idealizmi subekti­vist. Mazmuni subektivii Neopozitivizmro dar prinsipi asosii on — prinsipi sanjishpaziri niz ravshan didan mumkin ast. Dar Neopozitivizm  prinsipi sanjishpaziri meyori haqiqat elon shudaast.

Mafhume, ki mazmuni on dar tajribai hissi bevosita sanjida nameshavad, ba aqidai Neopozitivizm haqiqat nest. Masalan, mafhumhoi quvva, qonunhoi ilm, sababiyat va gayra mazmuni reali nadorand, zero onho sanjishpazir shuda nametavovand. Neopozitivizm  mazmuni obektivii nazariyahoi ilmi, yane haqiqati obektiviro inkor mekunad nazariyahoi ilmiro yak nav sozishi bayni olimon medonad va tavassuti konvensionalizm boz ba sui idealizmi subektivi ru meorad.

Buhroni umumii falsafai bur­juazi Neopozitivizmro niz faro giriftaast. Faylasufoni neopozitivist baroi najot yoftan az in buhron prinsiphoi nav ba nav mebofand. Ammo in hama zuri behuda buda, nuqsoni aso­sii gnoseologii Neopozitivizmro bartaraf kar­da nametavonad.

Adabiyot: O s i m y M., Boltaev Moskva, Materializmi dialektiki, Dushanbe 1974; Asoshoi falsafai marksisti, Dushanbe, 1976; Nar­skiy I. S., Sovremenniy pozitivizm, Moskva, 1961; Shvirev V. S., Neopoziti­vizm i problemi empirichesnogo obo­snovaniya nauki, Moskva. 1966; Sovremenna i idealisticheskaya gnoseologiya, razdel I, Moskva, 1968; Sovremennaya burjuaznaya fi­losofiya, Moskva, 1972.