Malumoti ohirin
Home / Gunogun / MUZDI KOR

MUZDI KOR

muzdi-korMUZDI KOR, dar davrai sosializm shakli pulii qismi mahsuloti zaruri, ki dar bayni korgaronu khizmatchiyon muvofiqi mikdoru sifati mehnati sarfshuda taqsim karda meshavad. Muzdi kori nominali (mablagi puli korgar baroi korash dar davrai muayyan) va g sali (korgar az hisobi Muzdi kor khud baroi kharidani miqdori muayyani mol imkoniyat paydo mekunad) vujud dorad. Shakli asosii Muzdi kor vaqtbay va korbay ast. Muzdi vaqtbay, ki andozai on ba muhlati kor va ikhtisosi korkunon vobasta ast, barobari dar istehsolot harjoniba jori shudani mekhannkonii kompleksii mehnat, usulhoi istehsoli muttasil va pay dar pay toraft beshtar ba kor burda meshavad. Asosi Muzdi korro prinsipi sosializm — «az har kas muvofiqi qobiliyatash, ba har kas muvofiq mehnatash» tashkil medihad. Konstitusiyai SSSR va respublikahoi ittifoqi ba grajdanhoi SSSR, qati nazar az jins, sinnu sol, millat va najod, ba mehnat kardan va az rui miqdoru sifati kor muzd giriftan huquqi garantiyanok dodaast. In havasmandii moddi afzoishi hosilnokii mehnatro tamin namuda, ba baland bardoshtani saviyai donishi korgaron va mustahkam shudani intizomi mehnat yori merasonad. Maqsadi asosii jamiyati sosialisti muntazam baland bardoshtani darajai nekuahvoli va ziyod kardani Muzdi kori mehnatkashon ast. Solhoi 1971— 73 andozai minimalii Muzdi kori monoman korgaron va khizmatchiyon dar SSSR ba 70 sum rasonda shud. Muzdi kori korgaroni sanoat, naqliyot va digar sohahoi istehsoloti moddii andozai maoshashon miyona, niz ziyod karda shud. Maoshi muallimon, dukhturon va korkunoni digar sohaho ham afzud. Muzdi kori miyonai mohonai korgaronu khizmatchiyon dar panjsolai 10-um ba 171 sum rasonida meshavad. Muzdi kori realii mehnatkashon niz bo rohi kam kardani andozi daromad, narkhi mol, ziyod namudani imtiyozi fondhoi jamiyatii istemol muntazam baland bardoshta meshavad. Manbai asosii afzoishi Muzdi kor khosilnokii mehnat buda, az tarafi davlati sosialisti ba plan girifta, tanzim karda meshavad. Andozai Muzdi kori korgaron va khizmatchiyonro bo yorii sistemai tarifa, muzdi kor va normai istehsol muayyan menamoyand. Dastur dar borai korkhonahoi sosialistii davlati (1965) va islohoti khojagidori huquqi korkhonahoro dar borai tanzimi Muzdi kor boz ham beshtar vase gardonid. Ba gayr az in, islohoti khojagidori roli havasmandonii moddii mehnatkashonro baland bardosht, havasmandii moddiro na tanho dar natijahoi mehnati indivnduali, balki dar natijahoi umumii kori korkhona niz mustahkam gardonid. Murattab kardani Muzdi kor dar SSSR baroi taraqqii khojagii khalq ahamiyati kalon paydo kard, khususan minimumi Muzdi kori kategoriyai korgaroni kammuzdgiranda afzud. Zarurati takmili Muzdi kor dar davrai sokhtmoni purvusati kommunizm niz boqi memonad, andozai daromadi reali ba hisobi har yak nafar aholi beshtar az 3,5 barobar ziyod meshavad. Farq bayni Muzdi kori kategoriyahoi korkunoni kam va bisyormuzdgiranda tadrijan barham mekhurad. In baroi guzashtan ba taqsimot muvofiqi talabot zamina tayyor mekunad. Dar mamlakathoi kapitalisti, ki quvvai korgari shakli molro giriftaast, Muzdi kor shakli digargunshudai arzishi quvvai korgari meboshad. Dar davrai kapitalizm Muzdi kori korgar guyo purra doda meshavad, vale dar asl boshad, faqat yak qismi Muzdi kor doda meshavadu bas. Andozai Muzdi kor qarzori tasiri qonunhoi bozor ba vujud meoyad va az arzishi quvvai korgari baland nameshavad. Korgaron majburand, ki dar davrai bekori quvvai korii khudro az arzishi asliash pasttar furushand. Dar mamlakathoi kapitalisti Muzdi kori reali dar natijai baland shudani narkhi ashyohoi istemoli, andoz, khonapuli va g. toraft kam megardad. Haqqi mehnat dar mamlakathoi kapitalisti ba najod, millat, jins, sinnu sol va g. vobasta ast. Muzdi kori negrzan dar ShMA ‘/s hissai muzdi mehnati mardoni safedpustro tashkil medihad. Dar Britaniyai Kabir nisbat ba Muzdi kori kalonsolon Muzdi kori javonon 58%, dukhtaron 68% past ast. Mehnatkashoni mamlakathoi kapitalisti bar ziddi najodparasti, istismor va past shudani Muzdi kor muboriza mebarand. Iqtisodchiyoni burjuazi baroi rupush namudani mohiyati haqiqii Muzdi kor, az muborizai revolyusioni dur kardani omma nazariyahoi bardurugro bofta mebarorand va pahn mekunand. Ba aqidai onho Muzdi kor baroi mehnati korgar mukofot buda, foida boshad, mukofot baroi faoliyati «tashkilotchigi»-i kapitalist ast. Az in ru, ba qavli iqtisodchiyoni burjuazi, munosibati bayni korgaronu sohibkoron dar prosessi istehsolot antagonist nabuda, balki hamkori budaast. Kapitaliston davo mekunand, ki muborizai mehnatkashon ba muqobili sohibkoron befoida ast, afzudani Muzdi kor tanho ba baland shudani narkh ovarda merasonad.

Ad.:- Marks K., Kapital, t. 1, razd. 4; Marks K. i Engels F., Soch., t. 23; hamon muall., Mehnat» kiroya va kapital, Marks K. va Engels F., As., munt. ch. 1, D., 1963; Hamon muall., Tanqidi programmai Gota, hamon jo, ch. 2, D., 1965; Lenin V. I., Vazifahoi navbatii Hokimiyati Soveti, As., ch. 27; hamon muall., Muzdi kori korgaron va foidai kapitaliston dar Rossiya, ch. 18; Materialhoi sezdi XXV KPSS, D., 1976; Kapustin E. I., Kachestvo truda i zarabotnaya plata. M., 1964; Volodin V. S., Zarabotnaya plata v Usloviyakh sovremennogo kapitalizma, M., 1967; Trud i zarabotnaya plata v SSSR (sb. st.), M., 1968.

M. Mamadnazarbekov.

Инчунин кобед

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni (soli tavallud nomalum — Vafot 1252), yake az namoyandagoni mashhuri …