MUShOHIDA, mushohada (arabi — ba chashmi khud didan), idroki bomaromest, ki payvasta ba maqsadu vazifahoi faoliyati odam surat megirad. Mushohida tarikhan hamchun qismi tarkibii amaliyoti mehnati inkishof meyobad, ki ba vositai on muvofiqati mahsuli mehnat bo naqshai idealii on muqoisa karda meshavad. Barobari murakkab gardidani voqeiyati ijtimoi va amaliyoti mehnati Mushohida ba janbai mustaqili faoliyat (Mushohidai ilmi, Mushohida hamchun juzi jarayoni ejodi badei va gayra) tabdil yoft. Ba tufayli inkishofi ilm Mushohida besh az pesh murakkab gardid.
Dar sotsiologiya va psikhologiyai jamiyati vobasta ba mavqei mushohid Mushohida du nav meshavad: Mushohidai oddi yo muqarrari, ki dar ayni on mushohid ba hodisaho bevosita dakhl nakarda, onro guyo az «berun» meomuzad,
dar ayni Mushoshidai murakkab boshad, mushohid ba guruhi ijtimoie dokhil shuda, khudro ba sharoiti on muvofpq karda,hodisahoro guyo «az darun» tahlil menamoyad.