MUNOSIBATHOI ISTEHSOLI, majmui munosibathoi iqtisodiest, ki dar prosessi istehsolot, mubodila, taqsimot va istemoli nemathoi moddi dar bayni odamon ba amal meoyad. Munosibathoi istehsoli sharti zarurii dar yak tarzi istehsolot meboshad. Kharakteri Munosibathoi istehsoliro shakli molikiyat ba vositahoi istehsolot muayyan mekunad. Dar tarikh du tipi asosii molikiyat vujud dorad; molikiyati khususi va molikiyati jamiyati. Molikiyati khususi munosibathoi hukmroni va tobeiro ifoda menamoyad. Munosibatho istehsoli dar davrai gulomdori, feodali va kapitalisti ba molikiyati khususii vositahoi istehsolot va istismori odamon asos yoftaand. Molikiyati jamiyati istismorro nest karda, hamkorii rafiqona va yorii baynihamdigarii odamonro ba vujud meovarad. Dar zamoni hozira asosi Munosibathoi istehsolii sotsialisti du shakli molikiyat—molikiyati davlati (umumikhalqi) va kooperativi meboshad. Munosibathoi istehsolie, ki bo quvvahoi istehsolkunandai jamiyat bevosita aloqamand meboshand, bemaylon inkishof meyoband. Munosibathoi bayni onho az rui qonuni muvofiqati Munosibathoi istehsoli ba kharakteri quvvahoi istehsolkunanda muayyan megardad. Munosibathoi istehsoli dar sharoiti molikiyati khususi dar marhilai muayyani taraqqii jamiyat ba peshrafti quvvahoi istehsolkunanda mone meshavand, dar bayni in Munosibathoi istehsoli va quvvahoi istehsolkunanda ziddiyat ba vujud meoyad, ki onro tanho revolyutsiyai ijtimoi metavonad hal va bartaraf kunad. Dar rafti in
revolyutsiya hukmronii sinfi reaksioni sarnagun, munosibathoi navi istehsoli barqaror meshavand. Dar natijai nest shudani molikiyati ka- pitalisti va barpo gardidani molikiyati jamiyatii sotsialisti ziddiyati antagonistii quvvahoi istehsolkunanda va Munosibathoi istehsoli az bayn meravad, baroi inkishofi quvvahoi istehsolkunanda rohi vase kushoda meshavad. Dar davrai sokhtmoni vasei kommunizm takmil dodani mu- vosibathoi jamiyati vazifai muhimtarin ast. Barpo kardani bazai moddiyu tekhnikii kommunizm, talaboti avvalini hayoti ommai mehnatkash gardonidani mehnat asosi ba Munosibathoi istehsolii kommunisti tabdil yoftani Munosibathoi istehsolii sotsialisti meboshad.
Adabiyot: Marks Karl, E ng e l s Fridrikh, Manifest partiyai Kommunisti, Dushanbe, 1968; Lenin Vladimir Ilich, Imperializm, hamchun darajai balandtarini kapitaliam, Asarho, jildi 22, hamon muallif, Vazifahoi navbatii Hokimiyati Soveti, Asarho, childi 27; Programmai Partiyai Kommunistii Ittifoqi Soveti, Dushanbe, 1970; Materialhoi sezdi XXVI Partiyai Kommunistii Ittifoqi Soveti KPSS, Dushanbe, 1981.
M. Mamadnazarbekov.