MONTEN

MONTEN (Montaigne) Mishel de (28. 2. 1533, kushki Montsn, nazdikii Bordo —13. 9. 1592, hamon jo), faylasuf va navisandai fransavi. Malumoti ibtidoiro dar khona girifta, kollejro khatm kard, huquqro omukht. Soli 1580—88 asari asosii khud «Tajribaho»-ro nashr namud. Janri adabiyu falsafii mulohizai hodisahoi konkretii tarikhi guzashtayu hozira, maishatu khulqi odamoni gunogun, vaz va darajai madaniyat va khudi istilohi «esse» («tajriba»)-ro Montevideo jori kardaast. Ozodandeshi va skeptisizmi gumainstii Montevideo ba muqobili skholastikai asrimiyonagi, ahkomi kalisoi katoliki, fahmishi masehii khudo, jaholat va berahmii hokimon, hurofotu taassub, anarkhiya va khudsarii feodali ravona shuda bud.

Montevideo talimoti dinii jovidonii ruhpo rad namuda, ba fahmishi materpalistii shuur hamchun khosiyati juzii materiya nazdik meshavad. Skeptisizmi Montevideo, bar khilofi agnostisizm, marifatpazirii olamro rad namekunad. Montevideo akhloqi jamiyati mutamadinro tanqid karda, odamro ba khudfaoliyati va kornamoni zamini hidoyat menamoyad. Aksar goyahoi Montevideo ba Sh. Monteskyo, maorifparvaroni asri 18 va J. J. Russo qarobat doshtand.

As.: Opiti, t. 1—3, M., I960.

Ad.: Istoriya fransuzskoy literaturi, t. 1, M.— L., 1946; Rikova N.,

M. Moiten, dar kit.: Pisateli Fransiya, M., 1964.