MILL

MILL (Mill) Jon Styuart (20. 5. 1806, London — 8. 5. 1873, Alipon), faylasuf, pozitivist, iqtisodchi va khodimi jamiyatii aiglis. Ba jahonbinii Mill iqtisodi siyosii D. Ri­kardo, talimoti utilitarii I. Bentam, falsafai (Berkli, D. Yum, O. Kont, psikhologiyai D. Gartli va Jeyms Mill tasir kardaast. Ba aqidai Mill hamai donish az tajriba buda, predmeti on ehsosi most. Mill ham materializm va ham idealizmro du ifroti «metafiziki» medonist. U aqida dosht, ki materiya mahz imkoniyati doimii ehsosot, ruh imkoniyati doimii idrok ast. Yak qator nuqtahoi falsafiyu mantiqii pozitivizmi O. Kontro maqul donista, talimoti ijtimoiyu siyosii uro inkor namudaast. Muvofiqi aqidai Mill ashyo berun az id­rok vujud nadorad. Inson faqat «zuhurote» (ehsos)-ro donista metavonad, ki az doirai on berun baromadan mumkin nest. U dar asari «Sistemai mantiq» deduksiyaro hamchun metodi donistani donishhoi nav rad va roli induksiyaro ba tav­ri metafiziki muboliga namuda, metodi tadqiqi induktivii alomhoi sababiro bayon kardaast. Mill dar sohai akhloq («Utilitarnanizm, 1863) ba I. Bentam payravi karda, his va prinsiphoi akhloqiro az tajriba medonist. Dar sohai iqtisodiyot («Asoshoi iqtisodi siyosi va baze ilovaho ba falsafai ijtimoi») ba joi nazariyai arzishi mehnati D. Rikardo nazariyai vulgarii harchi istehsolotro peshnihod namud va tarafdori maltusgari bud. Mill az rui aqidahoi ijtimoiyu siyosii khud liberali burjuazist.