MIGRASIYaI AHOLI

MIGRASIYaI AHOLI, muhoji­rati aholi, az yak jo ba joi digar kuchidani aholi. Migrasiyai aholi dokhili va khoriji meshavad. Dar dokhili mamlakat joy ivaz kardani aholiro Migrasiyai aholii dokhili, muhojirati odamonro az yak mamlakat ba mamlakati digar yo az yak kontinent ba kontinenti digar Migrasiyai aholii khoriji menomand. Ba Migrasiyai aholii dokhili 6a shahr kuchidani aholii dehot va afzoishi aholii shahrho khos ast. Migrasiyai aholii khoriji boshad, immigrasiya va emigrasiyai aholiro dar bar megirad. Ba in yo on mamlakat baroi istiqomati doimi yo darozmuddat kuchida omadani odamoni davlati digar — mi­grasiyai aholi; az zodgohi istiqomatgohi muqimi ba mamlakati digar muhojir shudani mardum — emigra­siyai aholi nomida meshavad. Sababhoi asosii Migrasiyai aholi— omilhoi ijtioiyu iqtisodi, inchunin sababhoi siyosi (tashkilyobii davlathoi nav. tagyir yoftani sarhadhoi davlati. tabaddulot dar sokhti siyosiyu iqtisodii davlatho) va bazan khususiyathoi milliyu dini meboshand. Migrasiyai aholi dar tarikhi insoniyat roli kalon bozidaast. Prosesshoi sukunati odamon, istifodai samarabakhshi zamin, taraqqii quvvahoi istehsoli, tashkil yoftan va ba ham omekhta shudani najodho, zabonho va khalqho bo Migrasiyai aholi aloqamandand. Migrasiyai aholi makhsusan dar davrai tarikhi nav, dar zamoni kapitalizm khele avj girift. Bekori, ba oyandai khud etimod nadoshtan, har guna taqibot va g. millionkho nafar oda­monro vodor menamud, ki diyori khudro tark kunand. Mas., solhoi 1901—10 ba ShMA az mamlakathoi digar 8825 hazor nafar, az on jumla az Ros­siya 5 127 hazor nafar odamon kuchidand. Solhoi 70 dar iqtisodiyoti mamlakat­hoi kapitalistii Evropa beshtar az 9 mln nafar korgaroni khoriji band budand (dar RFG 300 hazor kor­garoni italiyavi, 170 hazor ispani, 251 hazor yunoni; dar Fransiya 632 hazor korgaroni italiyavi, 700 hazor ispani va g.). Hangomi dar terr. sobiq mustamlikai Britaniya tashkil yoftani du davlati sohibikhtiyor — Hinduston va Pokiston ba sababi taqiboti dini qarib 16 mln nafar musulmonon va hinduyon joi istiqomati khudro ivaz kardand. Dar zamo­ni hozira az dehot ba shahrho kuchidani odamon toraft meafzoyad. Az soli 1920 to 1970 dar tamomi jahon shumorai sokinoni shahrho qarib 1 mlrd nafar afzud. Dar sharoiti sokhtmoni sosialisti dar SSSR, plankashii davlatii khojagii khalq joyivazkunii mutashakkilonai aholiro dar dokhili mamlakat tamin namud. Solhoi 1926—39 ba rayonhoi navi sanoatii Ural, Sibir, Qazoqiston, Osiyoi Miyona va Sharqi Dur 4,7 mln nafar, solhoi 1950—70 ba zaminhoi navkorami Qazoqiston va Osiyoi Mi­yona 1,2 mln nafar kuchonida shud. Solhoi 1927—69 dar SSSR aholii shahrho ba 105,4 mln nafar afzuda, mohi yanvari 1979 on ba 163,6 mln nafar rasid. Dar Tojikiston ham ba munosibati sokhtmoni inshoothoi buzurg, ba monandi GES-hoi Norak va Rogun, kalontarin dar Osiyoi Miyona zavodi zlektrokhimiyavii Svoya va z-avodi alyuminii sh. Tursunzoda, inchunin azkhud namudani dashthoi Dangara, Asht va Beshkent Migrasiyai aholi khe­le vusat yoft.

Tadqiqi Migrasiyai aholi baroi plankashii umumiiqtisodi va regionali, istifodai zakhirahoi mehnati ahamiyati kaloni amali dorad.

Ad.: Voprosi narodonaseleniya i de­mograficheskoy statistiki. M., 1946; Marksistsko-leninskaya teoriya narodo­naseleniya, M., 1971: Statistika migrasii naseleniya. M.. 1973.