MAJLISHOI MAShVARATII PARTIYaHOI KOMMUNIST

MAJLISHOI MAShVARATII PARTIYaHOI KOMMUNIST va korgari, yak shakli robitai goyaviyu siyosii bayni partiyahoi kommunisti va korgarii mamlakathoi gunogun va mutobiqati faoliyati onho, ki badi parokanda shudani Internasionali Kommunisti, khususan az okhiri solhoi 50 khele vase pahn shud. Robitahoi bayni partiyahoi kommunisti va korgari dar sharoi­ti hozira bo chor rohi asosi: majlishoi mashvaratii baynalkhalqi, vokhurihoi regionali, guftushunidhoi dutarafa, konferensiyahoi ilmi va simpoziumhoi marksistoni mamlakathoi gunogun idoma dorand. Dar tarikhi harakati kommunisti Majlishoi mashvaratii baynalkhalqii partiyahoi kommunisti va korgari, ki solhoi 1957, 1960 va 1969 dar Moskva barpo gardida budand, ahamiyati kalon dorand. Dar Majlisi 16—19 noyabri namoyandagoni 64 partiyai kom­munisti va korgari ishtirok kar­da, masalahoi aktualii vaziyati hozirai baynalkhalqiro muhokima namudand. Dar Majlisi mashvaratie, ki noyabri 1960 barpo shud, namoyandagoni 81 partiyai kommunisti va korgari problemahoi aktualii inkishofi harakati hozirai korgarii baynalkhalqi va harakati kommunistiro ba manfiati muboriza baroi sulh, demokratiya, istiqloliyati milli va sosializm muhokima namuda, mubodilai tajriba kar­dand. 5—17 iyuni 1969 namoyandagoni 75 partiyai kommunisti va korgari masalahoero az qabili vazi­fahoi muborizai ziddi imperia­lizm dar marhalai hozira va yagonagii amaliyoti partiyahoi kommunisti va korgari, hamai quvvahoi ziddiimperialisti, jashngirii 100- solagii ruzi tavalludi V. I. Lenin muhokima kardand. Hujjathoi programmavie, ki Majlishoi mashvaratii Moskva qabul kardand Deklarasiyai Majlisi mashvaratii namo­yandagoni partiyahoi kommunisti va korgarii mamlakathoi sosialisti (1957), Izhoroti Majlisi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgari (I960), «Vazi­fahoi muborizai ziddi imperia­lizm dar marhalai hozira va yagnagii amaliyoti partiyahoi kommu­nisti va korgari, hamai quvvahoi ziddiimperialisti» (1969)], dar inkishofi nazariyai marksisti-lenini dar bobati: kharakter va mazmuni prosessi revolyusionii jahoni dar davrai hozira; prinsiphoi hamko­rii mamlakathoi sosialisti, rohhoi giriftani peshi jangi jahoni; inkishofi rev. sosialisti dar shaklhoi osoishta va gayriosoishta; bar ziddi monopoliyaho va kapitalizmi monopolistiyu davlatie, ki homii manfiati onhoyand, ravona kardani zarbai asosii sinfi korgari mamlakathoi kapitalistii mutaraqqi; vazifahoi rev. demokra­tii ziddiimperialisti; bo rohi gayrikapitalisti inkishof yoftani mamlakathoi ozodshuda; dar jarayoni muborizai yagonai ziddiimperialisti muttahid shudani khalqhoe, ki sosializm va kommunizm mesozand, harakati revolyusionii sinfi korgar dar mamlakathoi kapitalisti, muborizai milliyu ozodikhohii khalqhoi mazlum, harakathoi umumidemokrati; oqibathoi iqtisodi va ijtimoii rev. ilmiyu tekhniki hissai kalon guzoshtand.

Majlishoi mashvaratii Moskva mavqei prinsipialii harakati kommunistii baynalkhalqiro dar davrai nav, rohi generalii partiyahoi kommunisti va korgariro dar muboriza baroi sulh, demokratiya, istiqlodiyati milli va sosializm muayyan namudand, muvofiqi sharoiti navi tarikhi shaklhoi aloqayu hamkorihoi bayni partiyahoi Obarodarro kor karda baromadand. Dar Deklarasiyai s. 1957 gufta shuda­ast: «Ishtirokchiyoni Majlisi mashvarati bad az mubodilai afkor ba chunin khulosa omadand, ki dar sharoiti hozira, dar barobari muloqothoi khodimoni rohbarikunanda va dar asosi dutarafa ba yakdigar dodani malumotho, dar mavridhoi zaruri baroi problemai muhimro muhokima kardan, az tajribai yakdigar omukhtan, bo aqidaho va mavqehoi yakdigar shinos shudan, muborizai yakjoyai khudro baroi maqsadhoi umumi sulh, demokratiya va sosi­alizm ba yakdigar muvofiq kunondan majlishoi mashvaratii vasetari partiyahoi kommunisti va korgariro davat kardan ba maqsad muvofiq ast». (Hujjathoi majlishoi mashvaratii namoyandagoni partiya­hoi kommunisti va korgari, Dushan­be, 1957, sah. 22).

Dar Izkhoroti soli 1960 kayd karda meshavad, ki «Qatiyan muhofizat namudani yagonagii harakati kommu­nistii baynalkhalqi dar asosi prinsiphoi marksizm-leninizm, in­ternasionalizmi proletari, roh nadodan ba amaliyote, ki in yagonagiro vayron karda metavonad, sharti hatmii galaba dar muboriza ba­roi istiqloyaiyati milli, demokra­tiya va sulh baroi bomuvaffaqiyat hal namudani vazifahoi revolyusiyahoi sosialisti, sokhtmoni sosia­lizm va kommunizm ast». (Izhoroti Majlisi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgari, Dushanbe, 1960, sah. 51).

Ahamiyati buzurgi mustahkam kar­dani ittifoqi harakati kommunis­tii jahoni dar hujjati jambastkunandai Majlisi mashvaratii baynalkhalqii partiyahoi kommunisti va korgarii soli 1969 qayd shudaast: «Vazifai internasionalii har yak partiya on ast, ki ba behtar gardidani munosibatho va inkishof yof­tani bovarii hamdigarii bayni ta­momi partiyaho az har jihat yori rasonad, jiddu jahdi nave ba kor barad, ki on ba mustahkam gardidani yagonagii harakati baynalkhalqii kommunisti muvofiq boshad. Takhlili kollektivonai voqeiyati konkreti boisi mustahkam shudani in yagonagi megardad». (Hujjathoi Majli­si mashvaratii baynalkhalqii par­tiyahoi kommunisti va korgari, Du­shanbe 1969, sah. 48).

Vokhurii namoyandagoni 45 partiyai kommunisti va korgari (sentyabri 1970, Budapesht) ba muhokimai mas­alahoi muborizai ziddiimperia­listi bakhshida shuda bud. Zarurati muntazam guzaronidani majlishoi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgarii mamlakathoi sosialistiro roli makhsusi in mamlakatho dar harakati kommunisti, inchunin baze problemahoi makhsuse, ki dar nazdi in partiyaho meistand, ba miyon guzosht. 14—16 noyabri 1957 dar Moskva, pesh az Majlisi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunisti va kor­gari, Majlisi mashvaratii namoyan­dagoni partiyahoi kommunisti va korgarii mamlakathoi sosialisti (Albaniya, Bulgoriya, Vengriya, RDG, RDV, Khitoy, RDKhK, RHM, Polsha, Ruminiya, SSSR, Chekhoslovakiya) shu­da guzasht, ki on problemai aktualii vaziyati baynalkhalqi va muborizaro baroi sulh va sosializm, inchunin masalahoi munosibathoi partiyahoi kommunistiro dida baromad. Deklarasiyai partiyahoi kom­munisti va korgarii mamlakathoi sosialisti, ki dar in majlisi mashvarati qabul shud, hujjati programmavii harakati kommupistii baynalkhalqi gardid. 20—23 may dar Moskva Majlisi mashvara­tii namoyandagoni partiyahoi kom­munisti va korgarii mamlakathoi ishtirokchii Soveti yorii iqtisodii baynihamdigari barpo gardid, ki dar on muvofiqi taklif namoyanda­goni RDV, Khitoy, RDKhK va RKhM, ki s. 1962 ba Soveti yorii iqtisodii baynihamdigari dokhil shuda bud, ishtirok kardand. Majlis nishondodhoi prinsipialii oid ba mas­alahoi tartib dodani planhoi perspektivonii taraqqiyoti khoja­gii khalqi in mamlakathoro kor kar­da baromad. 2—3 fevr. 1960 dar Mo­skva Majlisi mashvaratii namoyan­dagoni partiyahoi kommunisti va korgarii mamlakathoi sosialisti Evropa oid ba mubodilai tajriba dar taraqqiyoti khojagii qishloq barguzor shud. 24 iyuni 1960 dar Bukharest vokhurii namoyandagoni partiyahoi kommunis­ti va korgarii mamlakathoi sosialisti barpo gardid, ki ishtirokchiyoni on oid ba masalahoi aktualii vaziyati baynalkhalqi mubodilai afkor kardand va durustii prin­siphoi Deklarasiya va Manifest sulhro, ki majlishoi mashvaratii Moskva qabul karda budand, tasdiq namudand. 17—22 oktyabri 1966 dar Mo­skva vokhuriyu suhbathoi rohbaroni partiyahoi kommunisti va korgari, sardoroni hukumathoi mamlakathoi sosialisti (Bulgoriya, Vengriya, RDG, Kuba, RKhM, Polsha, Ruminiya, SSSR, Chekhoslovakiya) barpo gardid, ki dar rafti on oid ba doirai vasei masalahoi siyosati baynalkhalqi mubodilai afkor ba miyon omad. 9 iyuni 1967 dar Moskva vokhurii rohbaroni partiyahoi kommunisti va korgari va hukumathoi mamlakathoi sosialisti (Bulgoriya, Vengriya, Polsha, RDG, Ruminiya, SCCP, Chekhoslovakiya, Yugoslaviya) barpo gardid, ki dar on vaziyati Sharqi Nazdik mavridi muhokima qaror girift. Ishtirokchiyoni majlis Izhorot qabul karda, dar on tajovuzi Isroilro bar ziddi mamlakathoi arab mahkum namudand. Majlisi mashvaratii navbatii rohbaroni partiyahoi barodari va sardoroni hukumathoi mamlakathoi sosialis­ti (Bulgoriya, Vengriya, Polsha RDG, Ruminiya, SSSR, Chekhoslovakiya, Yugoslaviya), ki 11—12 iyuli 1967 dar Budapesht barguzor gardid, siyosati tajovuzkoronai rohbaroni Isroilro qatiyan mahkum kard.

23 marti 1968 dar Drezden khodimoni rohbarikunandai partiyahoi kommunistiyu korgari va huquqhoi mamlakathoi sosialisti (Bulggoriya, Vengriya, Polsha, RDG, SSSR. Chekhoslovakiya ) problemai muthimi inkshiofu hamkorii siyosi va iqdisodiro muhokima kardand. Chunin majlisu vokhuriho 3 may 1968 dar Moskva. 14—15 iyuli 1968 dar Varshava, 3 avgusti, 1918 dar Bratislava, 4 dekabri 1969 Dar Moskva, 24—25 fevrali 1970 dar Sofiya, 2 avgusti 1971, 31 iyuli 1972, 30—31 iyuli 1973 dar Qrim, 22—23 yanvari 1974 dar Moskva, 5 marti 1975 dar Praga, 4 marti 1070 dar Moskva shuda guzashtand. Onho ba problemahoi vaziyati baynalkhalqi, tamini sulh va bekhatarii Evropa, harakati kommunistii jahoni, rohhoi mustahkam kardan va inkishof dodani hamkorii davlathoi sosialisti), sokhtmoni sosia­listi va kommunisti, masalahoi muhimi inkishofi harakati kommunistii jahoni, siyosati beruni, sokhtmoni partiyavi, hamkorii par­tiyai barodar dar sohai korhoi ideologi barin masalahoi muhim va ruzafzuni baynalkhalqi bakhshida shudand.

Az okhiri solhoi 50 muntazam majlishoi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgarii mam­lakathoi Evropa davat karda meshavand. Iyuni 1958 dar Ber­lin, 1—2 apreli 1959 dar Bryussel, noyabri 1959 dar Rim, 4—6 marti 1963 dar Bryussel, 1—2 dekabri 1964 dar Ostsid (Belgiya), 1—3 iyuni 1965 dar Bryussel, 9—11 may 1966 dar Vena, 24—26 apreli 1967 dar Karlovi Vari, 15 yanvari 1970 dar Moskva, 15 may 1970 dar Parij, 21 sentyabrii 1970 va 11—13 yanvari 1971 dar London, 27 iyu­li 1972 dar Parij, 21—22 fevral 1973 dar Moskva, 26—28 yanvari 1974 dar Bryussel, 22—23 iyuni 1974 dar Parij, 16—18 oktyabri 1974 dar Varsha­va, 15—17 noyabri 1974 dar Rim, 19— 21 dek. 1974 dar Budapesht, iyuni 1970 dar Berlin, marti 1977 dar So­fiya va g. konferensiyaho, majlishoi mashvarati va vokhurihoi namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgarii mamlakathoi Evropa bar­po gardidand, inchunin 17—19 fevrali, 1965 10 apreli 9—10 oktyabri va 17—19 noyabri 1975, 13—22 yanvari 16—18 mart va 4— b may 1976 oid ba tayyor namudani konferensiyahoi partiyahoi kommunisti va korgarii Evropa majlishoi komissiyai hayati tahririya shuda guzashtand.

Yakchand majlishoi mashva­ratii namoyandagoni par­tiyahoi kommunisti va korgarii qitai Amerika barpo gardid. 23—28 noyabri 1964 dar Gavana Majlisi mashvaratii namo­yandagoni partiyahoi kommunisti va korgarii Amerikai Lotini shuda guzasht. Majlis tavsiyahoero, ki ba purzur kardani muborizai ozodikhohonai khalqhoi Amerikai Lotini, mustahkam namudani yakdilii onho bo khalqi Kuba, inkishofi dastgirii tarafayn ravona karda shuda bu­dand, kor karda baromad.

Sentyabri 1971 dar vokhurii namoyandagoni partiyahoi kommunistii Argentina, Boliviya, Braziliya, Chili, Paragvay, Peru va Urugvay dar bo­rai problemahoi Amerikai Lotini, az jumla dar borai problemahoi qismi janubii qita mubodilai akhbor va afkor shuda guzasht.

Iyuli 1961, sentyabri 1962, fevrali 1964, sentyabri 1965, iyuni 1967, noyabri 1969, iyuni 1971, may 1972, may 1974 majlishoi mashvaratii partiyahoi kom­munisti va korgarii mamlakathoi Amerikai Markazi barpo gardid. Majlishoi mashvarati zarurati amaliyoti yakjoyai hamai otryadhoi harakati kommunistii jahoniro dar muborizai ziddi siyosati tajovuzkoronai imperializmi ShMA, za­rurati purzur gardondani yoriro ba khalqi Vetnam qayd namudand.

13 iyuni 1975 dar Gavana Matv­ei mashvaratii partiyahoi kommunistii Amerikai Lotini va havzai bahri Qarib shuda guzasht. Ishtirokchiyoni majlis deklarasiya qabul kar­dand, ki dar on vaziyati Amerikai Lotini va sharoiti baynalkhalqi tahlil karda shud.

Majlishoi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunistii mamlakat­hoi arab anana shudaand.

Avgusti 1959, aprel va dekabri 1964, apreli 1966, may 1967, iyuli 1968, 18 sentyabri 1970, yanvari va iyuli 1971, sentyabr va no­yabri 1973, apreli 1975 majlisu vokhuri­hoi namoyandagoni partiyahoi kom­munisti va korgarii mamlakathoi arab (Suriya, Iroq, Urdun, Aljazoir, Marokash, Tunis, Sudon, Lubnon) barpo gardidand. Dar onho «Oid ba tahrifoti rohbaroni Khitoy va faoliyati ikhtilofandozi va vayronkoronai onho», «Izhorot oid ba masalai yagonagii arabho», «Dar borai vaziyat dar Sharqi Nazdik va vazifahoi kommuniston dar in davra» hujjatho qabul shuda, mas­alahoi mustahkam namudani ittifoqi hamai quvvahoi revolyusioni dar in mamlakatho, rohhoi ba amal barovardani yagonagii arabho, vaziyati mamlakathoi arab va muborizai khalqhoi arab ba muqobili im­perializm, baroi ozodii purra va progress, problemahoi muhimi bay­nalkhalqi, vazifahoi takhirnopaziri harakati milliyu ozodikhohii arab, barham dodani oqibathoi tajovuzi Isroil, vaziyat dar Urdun Iroq, Sudon, masalai Harakati Muqobilati Falastin, muboriza bar ziddi tajovuzi Isroil, ahamiyati dustii khalqhoi sovetiyu arab va roli Ittifoqi Soveti dar dast­girii muborizai odilonai mamla­kathoi arab, masalahoi aktualii harakati milliyu ozodikhohii arab, harakati jahonii kommunisti, mu­borizai khalqho baroi sulh, istiqloliyati milli, demokratiya va progressi ijtimoi mavridi muhokima qaror giriftand.

Konforferensiyahoi ilmii baynalkhalqii marksiston muntazam guzaronida meshavand.

Ishtiroki namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgari dar sezdhoi partiyahoi barodari vositai muhimi omukhtani tajribai ha­rakati baynalkhalqii kommunisti, mustahkam namudani aloqahoi internasionali va yagonagii ideyaviyu siyosii kommuniston gardid.

Dar Sezdi 24-umi KPSS (mart— apr. 1971) 102, dar Sezdi 25-umi KPSS (fevr. marti 1976) 103, dar sezdi 26-um (fevr.— marti 1981) 123 hayati vakiloni partiyahoi kom­munisti va korgari, milliyu demokrati va sosialistoni chap ishtirok kardand. Dar sezdhoi partiyahoi kommunisti va korgarii Bulgoriya, Chekhoslovakiya, RDG, RFG, Argenti­na, Hinduston, Italiya, Kuba, Pol­sha, Fransiya, Vengriya, Ruminiya, Yugoslaviya, Avstriya, Belgiya, Da­niya, Norvegiya, Shveysariya, Maro­kash, Kolumbiya niz bisyor vakiloni partiyavi ishtirok namudand.

Vokhuriyu guftushunidhoi dutarafa harjoniba inkishof yoftand. Badi Majlisi mashvaratii baynalkhalqii partiyahoi kommunis­ti va korgarii s. 1969 sole to 600 vokhuri va guftushunidi dutarafai bayni partiyahoi alohida shuda gu­zasht. Dar inkishofi robptahoi ba­rodari bo partiyahoi kommunisti va korgari makhsusan KPSS faolona ishtirok dorad.

Munosibathoi gunogunshakli par­tiyahoi marksisti-lenini, az tarafi aksariyati onho qatiyan mahkum karda shudani ikhtilofandozoni Khi­toy va dig. ikhtilofandozoni «rost» va «chap» az sadoqati in partiyaho ba ideyahoi internasionalizmi proletari, zarurati hayotii amaliyoti yakjoyai kommuniston shahodat medihand, ba mustahkam shudani ittihodi harakati kommunisti, kor karda baromadani rohi muttafiqonai on musoidat mekunand, shaklu usulhoi hamkorii partiyahoi barodariro dar sharoiti hozira boy megardonand va takmil medihand.

Ad.: Hujjathoi Majlisi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgari, Stalinobod, 1957; Izhoroti Majlisi mashvaratii namoyandagoni partiyahoi kommunisti va korgari, Stalinobod, 1960; hujjathoi Majlisi mashvaratii baynalkhalqii partiyahoi kommu­nisti va korgari,_#D., 1969.