Malumoti ohirin
Home / Ilm / KhATI FORSII QADIM

KhATI FORSII QADIM

KhATI FORSII QADIM, sistemai khati hijoii mekhist, ki az on baroi sabti osori zaboni forsii qadim istifoda shudaast. Manbahoi paydoishi khati forsii qadim aniq muayyan nagardidaand. Jihati asosie, ki in khatro ba khathoi mekhii elami va akkadi qarobat dodaast, istifoda shudani alomati mekhmonand chun unsuri khat meboshadu bas. Shoh Doroi 1 dar yake az katibaho khudro ikhtirokori khati forsii qadim nomidaast. Ehtimoli qavi on ast, ki bo farmoni Doro dabironash in khatro ikhtiro kardaand.

Xati forsii qadim 36 alomat dosht va az chap ba rost mavishta meshud. Az 36 alomati khati forsii qadim se adadash harfi sadonok, bistu dutoash hamsado +a (ka, da, ra va gayra), haftoash hamsado + i (ku, tu, du va gayra) va chortoash hamsado + i (di, mi, vi) bud. Shaklp: harfhoi hamsado vobasta ba sadonoke, ki bad az onho meoyad, tagyir meyobad. Dar khati forsii qadim du alomat baroi judo kardani kalimaho (pas az anjomi kalima navishta meshudand), panj huzvorish, alomathoi makhsus baroi ishorai shumoraho mavjudand. Bo khati forsii qadim Katibai Besutun va digar Katibahoi Hakhomanshpiyon navishta shudaand.

Kashf va ramzkushoi (deshifrovka)-i khati forsii qadim tarikhi duru daroz (az asri 15 ogoz oftaast) dorad. Dar in kor hissai sayyohoni evropoi Iosifat Barbaro (safiri Venesiya dar Eron), Antonio de Guvea (safiri Ispaniya va Portugaliya), Petro della Valle (sayyohi italiyavi), olimon Engelbert Kempfer, Karsten Nibur, Olaf Gerkhard Tikhsen, Karl Genrikh Myunter, Silvestf de Sasi, Grotefend, G. Roulinson, T. Benfey, J. Oppert, Fr. Shpigel, K. Kossovich (olimi rus) va digaron kalon ast. Pas az ramzkushopi khati forsii qadim matnhoi ba zabonhoi elami va bobuli navishtashudai Hakhomanishiyon, yane tarjumai katibahoi onon ba Xati forsii qadim khonda, ramzkushoi karda shudand.

Adabiyot: Sokolov S. N.. Drevnepersidskiy yazik dar kitobi: Osnovi iranskogo yazikoznaniya. Drevneiranskie yaziki, Moskva, 1979; Kent  R. G., Old Regsian. Grammar, texts, lekhicon,                    Naven, 1953.

Инчунин кобед

SATHI VINTI

SATHI VINTI, sathest, ki khati £ hangomi dar girdi mehvari nojunboni OO’ bo surati kunjii …