Malumoti ohirin
Home / Gunogun / ENGELS Fridrikh

ENGELS Fridrikh

engels

ENGELS (Engels) Fridrikh (28.I. 1820, Barmen, Germaniya—5. 8. 1895, London), yake az asosguzoroni kommunizmi ilmi, dust va hamkori K. Marks, muallim va dohii proletariati baynalkhalqi. Padarash fabrika dosht. S-hoi 1841—42 zimni khizmati harbi dar Berlin ba un-t rafta, ba javongegelchiyon hamroh shud. Dar kitobchai «Shelling va masalahoi kashfu shuhud» (1842) aqidahoi ateistii khudro bayon namud. Az s. 1842 bo «Gazetai Reyn» (az okt. 1842 muharrirash K. Marks bud) faolona hamkori kard. Noyab. 1842 ba Manchester (Britaniyai Kabir) omada, dar fabrikai qogazbarori, ki padarash yake az sahmdoroni on bud, ba kor daromad. S-hoi 1842—44 az demokratizmi revolyusioni ba kommunizm va az idealizm ba materializm guzasht «Musavvadaho oid  ba tanqidn iqtisodi siyosi», «Vaziyati sinfi korgar dar Angliya»). Vokhurii u bo K. Marks avg. 1841 par Parij ba dustii mustahkami onho ibtpdo guzosht. Dar kitobi «Khonadoni valiyop» K. Marks va E. gegelchiyoni chapro tanqid karda, yak qator masalahoi muhimmi materializmi dialektikiyu tarikhiro tashakkul dodand. Dar «Ideologiyai nemis» (1845—40) Marks va E. falsafai idealistii G. Gegel, noustuvorii materializmi L. Feyerbakh va tamoyuli maydaburjuazii «sosializmi haqiqi»-ro tanqid namuda, avvalin bor prinsiphoi asosii kommunizmi ilmiro khele vase bayon kardand. E. dar tasis (1848) va faoliyati «Ittifoqi kommuniston» naqshi muhim dosht. Marks va E. V programmai ittifoqi mazkur «Manifesti Partiyai Kommunisti »-ro (1848) tartib dodand. Apr. 1848  Marks va E. ba Germaniya kuchida ba «Jamiyati demokrati»-i Kyoln azo shudand va iyuni 1848 organi revolyusioni — «Gazetai navi Reyn»-ro tasis dodand. S. 1849 E. dar muborizai musallahonai ziddi kontrrevolyusiya ishtirok kard. Noyab. 1849 ba London, ba nazdi K. Marks raft.  Asarhoi E. «Revolyusiya va kontrrevolyusiya dar Germaniya» va «Jangi  dehqoni dar Germaniya» ba hamin davra mansub ast. Noyab». 1850 E. majbur shud, ki ba Manchester bargashta, kori idorai tijoratiashro idoma dihad. In kor ba u imkon dod, ki ba K. Marks az jihati moddi yori rasonad. E. ilmhoi tabiatshinosi, masalahoi siyosati baynalkhalqi va korhoi harbiro barrasi namuda, dar in sohaho maqolahoi sershumor navisht.

U bo hamrohii K. Marks ba faoliyati Internasionali  rohbari mekard (sent. 1870 ba London rafta, azoi Soveti generalii on shud) va bar ziddi bakuninchiyon, prudonisonu lassalchiyon muboriza meburd. S. 1871 dar majlishoi Soveti generalii Internasional va maktubu maqolahoyash Kommunai Parijro faolona dastgiri kard. Asarhoi dar in davra navishtai E., makhsusan «Anti-Dyuring» dar inkishofi nazariyai marksizm naqshi muhim doshtand.

Badi vafoti K. Marks (1883) E. mushovir va rohbari sosialistoni Evropa bud. U jildhoi notamomi 2-yum va 3-yumi «Kapital»-ro ba- nashr tayyor karda, «Paydoishi oila, molikiyati khususi va davlat» (1884), «Lyudvig Feyerbakh va khotima yoftani falsafai klassikii nemis» (1888), «Diadektikai tabiat», «Masalai dehqoni dar Fransiya va Germaniya» (1894)-ro navisht, ki onho ba peshrafti ilmi marksisti musoidat karda, dar targibi nazarii komunizmi ilmi hissai kalon guzosh

Инчунин кобед

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni (soli tavallud nomalum — Vafot 1252), yake az namoyandagoni mashhuri …