Malumoti ohirin
Home / Ilm / Davrai TABOShIR

Davrai TABOShIR

TABOShIR, davrai (sistemai) taboshir yo bur, davrai seyumin (okhirin)-i erai mezozoy. Azbaski dar tahnishasthoi Taboshir bur farovon ast, in davraro Taboshir nomidaand. Davrai Taboshir 135—137 mln sol muqaddam ogoz yofta, qarib 70 mln sol davom kardaast. Taboshirro hamchun davrai mustaqil bori avval soli 1822 geologi fransavi J. Omalnus d’Allua dar havzai Parij muqarrar namud. Taboshir ba zamonhoi avval va okhir taqsim meshavad.

1485511334_phpthumb
Iqlimi avval va okhirhoi Taboshir garmu khushk va miyonahoi davra garmu sernam bud. Nabototi ibtidoi davrai Taboshirro asosan sarakhsho va guruhhoi gunoguni rastanihoi luchtukhm (sagovnikho, ginkgoho, suzanbargho, bennettitho va gayra) tashkil medodand. Nimahoi davra nakhustin rastanihoi pushidatukhm va dertar rastanihoi guldor paydo shudand, ki darokhiri davra dar olami nabotot mavqei asosi paydo kardand. Jinshon sershumori rastanihoi pushidatukhm (magnoliya, gor, chinor, bulut va gayra) to davrai mo omada rasidand. Olami hayvonoti Taboshir ba olami hayvonoti davrai yura monandi dosht. Dar khushkihoi on davra asosan khazandaho (kaltakalosho)-i darranda (brontozavr, tiraggaozayur, tarbozavr), alafkhur (aguanodon, atrakhodon) va parron (pteranodon) zindagi mekardavad. Bisyorii onho, makhsusan dinozavrhoi darranda, khele kalonjussa budand (qadashon to ba 4— 6 m va daroziashon to ba 25 m merasid).
Dar okhirhoi davra kaltakaloshoi bahri — mozozavrho (darziashon to 12 m) paydo shudand va bisyor guruhhoi khosi hayvonhoi erai mezozoy (ammonitho, belemnitho, dioseramho, dinozavrho, pleziozavrho va gayra) barham khurdand. Jinshoi kuhii Taboshir dar tamomi qitahoi kurai Zamin mavjudand. Dar hududi SSSR jinshoi davrai Taboshir, ki az tahnishasthoi bahri, laguni, kontinenti va vulqonogeni iboratand, bisyor duchor meshavand. Onho dar platformai Evropai Sharqi, hamvorii Sibiri Garbi, Shimolu Sharq va Sharqi Duri SSSR, Qazoqiston, Osiyoi Miyona, qatorkuhhoi Karpat, Krios, Kavkaz va digar joyho maydonhoi kheleva sero ishgol kardaand. Dar hududi Tojikiston tahnishasthoi Taboshir nobarobartaqsim shudaand. Onho dar depressiyai Tojikistonu qatorkuhi Pasi Oloy yaklukhtu purratar va dar nohiyahoi digari (Tojikistoii Shimoli, vodii Zarafshon, Pomiri Garbi) dar shakli mintaqahoi kambari tuloni voqe gashtaand. Intruziyahoe, ki dar avval va okhirhoi davrai Taboshar ba vujud omadaand, faqat dar Pomir dida meshavad,
Dar tahnishasthoi davrai Taboshar konhoi kaloni angishti bur (baze konhoi SSSR, ShMA, Meksika, Kanada va gayra), namak, fosforit, boksit, madani ohan va dar jinshoi vulqonii in davra yak qator konhoi tillo, nuqra, qalagi, surb, simob va gayra paydo shudaand. Dar Tojikiston az tahnishasthoi davrai Taboshir neft, gaz va chand khel masolehi binokori megirand. U. Olimov.

Инчунин кобед

SATHI VINTI

SATHI VINTI, sathest, ki khati £ hangomi dar girdi mehvari nojunboni OO’ bo surati kunjii …