Malumoti ohirin
Home / Gunogun / BOQIYOI NOYINI Boqi

BOQIYOI NOYINI Boqi

imagesBOQIYOI NOYINI Boqi (1595, Noyin – 1633, Banoras), shoir va musiqidoni forsizaboni Hinduston. Dar ashorash ba taqozoi vazn «Boqi» va yo «Boqiyo» takhallus mekard. Pas az kasbi kamol ba Isfahon rafta, ilmu donish, makhsusan ulumi adabiro omukht. Dar Iroq az suhbati shoironu donishmandoni davrash – Hakim Shifoi va dar Khuroson az vokhuri bo Malik Mirzoi Fasehi bahravar gardidaast. Az mahorati Boqiyoi Noyini dar sheru musiqi Abdulboqii Nahovandi dar tazkirai «Maosiri Rahimi» va muallifi tazkirai «Maykhona» Abdunnabi Fakhruzzamonii Qazvini ittilo dodaand. Abdunnabi in shakhsro bori avval soli ba Hinduston rasidanash va sipas borho, to okhiri umrash didaast va bo vay hamsuhbat shudaast. Boqiyoi Noyini soli 1614 bo rohi Qandahor ba Hinduston raft; avval ba khidmati vaziri Jahongir (hukmroni 1606 – 28) Mirzo Giyosbeki Etimoduddavla rasid, sipas ba Dakan omad va ba mulozimati shohzoda Khurram – Shohijahon (1628 – 57) vorid gardid. Pas az du sol tarki khidmati darbor namud va ba tijorat mashgul shud. Dar solhoi okhiri umr boz ba khidmati Shohijahon payvast. Az u ijozai safari haj girifta ba Eron omad. Pas az muddate boz ba Hind omad va dar Banoras favtid.

Az Boqiyo devoni ashor shomili qasoid, gazaliyot va digar anvoi sher boqi mondaast, ki nuskhae az on dar Instituti sharqshinosii Uzbekiston tahti shumorai 10226/3 mahfuz ast. Dastnavisi masnavii irfonii Boqiyo – «Zotu sifot» dar Muzeyi millii Pokiston (NM 1963 – 226/14) nigohdori meshavad. Dar ilmi musiqi niz risolae doshtaast Muvofiqi malumoti muhaqqiqoni in soha, Boqiyo musiqii eroniro bo musiqii yunoni omezish doda, ba ra­viyai Amir Khusravi Dehlavi ohanghoe dar musiqii hindi ejod namudaast.

Abyoti zerii namunae az nigoshtahoi Boqiyo meboshand:

Az on Khudoi ba inson du gush doda ayon,

Az on namuda zabonro nihon ba komu dahan,

Ki in mabod tagoful kashad ba gohi samo.

Ki on mabod tajohul kunad gahi guftan.

Dame, ki meshunavi, jumla gush boyad bud,

Valek dar gahi guftan mabosh zudsukhan.

Zi osiyo natvon bud kam, ki az rahi gush

Har on chi bishnavad az har kase ba vajhi hasan

Daruni khotiri khud to bad-on nagardad boz,

Berun nayorad az jo yake zi rohi dahan.

Sh. Muhammadiev.

Инчунин кобед

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni (soli tavallud nomalum — Vafot 1252), yake az namoyandagoni mashhuri …