BOJI DAVLATI, pardokhti hatmi baroi anjom dodani amaliyoti doroi ahammiyati huquqi yo dodani hujjatho az jonibi maqomoti vakolatdori davlati. Suporandagoni Boji davlati shakhsoni voqei va huquqie meboshand, ki baroi anjom dodani amaliyoti doroi ahammiyati huquqi va dodani hujjatho ba maqomoti vakolatdor, ki Boji davlatiro mesitonad, murojiat mekunand. Dar Tojikiston Boji davlatiro maqomote mesitonad, ki muvofiqi Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai boji davlati», digar qonunho va sanadhoi meyorii huquqii Tojikiston baroi sitondann Boji davlati va kolatdor shudaand. Obekthoi sitondani Boji davlatiro moddai 3 Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai boji davlati» peshbini namudaast. Boji davlati sitonida meshavad: az arizahoi davoi, arizaho (shikoyatho, shikoyathoi kassatsioni va nazorati), ki ba sudhoi Tojikiston peshnihod meshavand; baroi anjom dodani amaliyothoi doroi ahammiyati huquqi dar maqomoti adliya, maqomoti vakolatdori davlati oid ba din va andoz; baroi anjom dodani amaliyoti notariali muvofiqi qonunguzorii Tojikiston; baroi baqaydgirii davlatii asnodi holati shahrvandi mutobiqi qonunguzorii Tojikiston; baroi barrasi va dodani hujjathoe, ki bo giriftani shahrvandii Tojikiston va yo baromadan az shahrvandii Tojikiston aloqamandand; baroi anjom dodani digar amaliyoti doroi ahammiyati huquqi. Andozai sitondani Boji davlatiro moddai 4 Qonuni zikrshuda peshbini namudaast, ki bo darsad az narkhi davo va nishondihanda baroi hisobho muqarrar karda shudaast. Boji davlati bo asori milli dar bonkho (filialhoi onho), hamchunii tavassuti intikoli mablaghoi Boji davlati az hisobi bojsuporanda ba vositai bonkho (filialhoi onho) pardokhta meshavad. Qabuli Boji davlati az jonibi bonkho (filialhoi onho) dar hamai holatho bo dodani shakli muqarrargardidai kvitansiya (khatti rasid) amali megardad. B. oji davlati komilan ba bujeti davlati vorid meshavad.
Pardokhti Boji davlati az ruyi parvandahoe, ki az tarafi sudhoi Tojikiston barrasi megardand, to peshnihod namudani arizai dakhldor (shikoyathoi kassatsioni yo nazorati), ham chunin hangomi az tarafi sudyaho dodani nuskhahoi hujjatho; baroi anjom dodani amaliyothoi doroi ahammiyati huquqi dar Vazorati adliyai Tojikiston va maqomoti on, inchunin maqomoti vakolatdori davlati oid ba din va andoz, hangomi baqaydgirii davlati; baroi ijroi amaliyothoi notariali, baroi dodani nuskhahoi hujjatho – hangomi suporidani onho; baroi sabti davlatii sanadhoi holati shahrvandi oid ba vorid namudani islohu tagyirot dar on, hangomi dodali arizahoi dakhldor; baroi dodani shakhodatnomai takrori va guvohnoma hangomi dodani onho; baroi sabti davlatii bekorkunii aqdi nikokh az ruyi rizoyati dutarafai hamsaron, ki farzandoni noboligi umumi nadorand – hangomi sabti sanad; baroi qaydi shahrvandoni khoriji va shakhsoni beshahrvand, ki dar qalamravi Tojikiston muvofiqi ijozatnomai zist istiqomat dorand – to suporidani hujjathoi dakhldor; baroi dodani shakhodatnomai huquq ba shikor va shahodatnoma dar borai baqaydgirii sohibkori infirodi to suporidani hujjathoi dakhldor; az ruyi parvandahoe, ki bo sohib shudan ba shahrvandii Tojikiston yo baromadan az shahrvandii Tojikiston, inchunin khorij shudan az Tojikiston va voridshavi ba Tojikiston vobasta ast – to giriftani hujjathoi dakhldor; az ruyi amaliyote, ki dar birjaho, bo kogazhoi qimatnok – hangomi kharidani amvoli korkhonahoi davlati doir megardand – hangomi ijro; baroi muzoyada va barguzorii ekspertizai sarvathoi farhangi–to barguzorii on.
Boji davlatii pardokhtashuda dar holathoi zerin qisman yo purra bargardonda meshavad: ba andozai ziyod vorid namudani Boji ddavlati nazar ba andozae, ki Qonun muqarrar namudaast; bargardondan yo rad namudani qabuli arizaho, shikoyatho va yo murojiati digar az jonibi sudho, hamchunin rad namudani ijroi amaliyoti notariali az jonibi maqomoti vakolatdor; dar holati rad kardani ijroi amaliyoti doroi ahammiyati huquqi yo giriftani hujjat az jonibi shakhsi Boji davlatiro pardokhta – to murojiat ba maqomote, ki amaliyoti doroi ahammiyati huquqii mazkurro ijro menamoyad; rad kardani dodani shinosnomai khoriji (umumishahrvandi).
Boji davlatii ba bujeti davlati pardokhtashuda dar asosi qarori maqomoti moliya, muvofiqi arizai khattii bojsuporanda va khulosai maqomoti baroi sitonidani boj vakolatdor, dar muddati dah ruzi qabuli qaror dar borai bargardondani on az jonibi maqomoti dakhldori moliyavi bargardonda meshavad.
Suporandagoni Boji davlati va maqomoti vakolatdore, ki Boji davlatiro mesitonad, baroi nodurust hisob kardan va ba bujet guzarondani mablaghoi Boji davlati muvofiqi qonunguzorii Jumhurii Tojikiston ba javobgari kashida meshavand (moddai 7 Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai boji davlati»).
Adabiyot: Qonuni Jumhurii Tojikiston «Dar borai boji davlati». Dushanbe, 2004.
D. Abdumoev.