ABULMUAYIDI BALKhI (soli tavallud va vafot nomalum), shoir va navisandai fors-tojik. (asri 10). Abulmuayidi Balkhi dar zamoni Abulqosim Nuh ibni Mansuri Somoni (hukmronii 976— 997) zindagi va ejod kardaast. Dar javoni ba suhbati Rudaki rasidaast. Asari mashhuri u «Ajoib-ul-buldon» ast. Abulmuayidi Balkhi du asari digar talif kardaast, ki yake «Shohnoma»-i mansur buda az bayn raftaast va tanho fasle az on to zamoni mo rasidaast, ki onro «Garshospnoma» niz menomand. Muallifi «Tarikhi Siston» dar kitobi khud hamon qismatro ovardaast, ki qadimtarin namunai nasri badeii forsist. Asari duyumi u dostoni «Yusuf va Zulaykho» ast. Abulmuayidi Balkhi dar adabiyoti fors-tojik avvalin shoirest, ki in qissaro ba nazm darovardaast, vale on to zamoni mo narasidaast. Az merosi adabii Abulmuayidi Balkhi gayr az asari «Ajoib-ul-buldon» yak miqdor abyoti parokanda (20 bayt) boqi mondaast. Ashori boqimondai Abulmuayidi Balkhi asosan liriki buda, tasviri tabiat, pandu akhloq, mardonagiyu daleri, ishq va madhro dar bar megirand. Abyoti zerin az ust:
Malul mardumi kolusu bemahal boshad,
Makun, nigoro, in khuvu tabro bigzor.
***
Dalere, ki tarsad zi paykori sher,
Zani zoj khonash, makhonash daler.
Ruzi kajiho darunsof bosh,
Rostgiroi rahi insof bosh.
Adabiyot: Zahroi Khonlari, Rohnamoi adabiyoti forsi, Toshkent, 1340 hijrii shamsi; Said Nafisi, Ahvol va ashori Abuabddulloh Jafar ibni Mukhammad Rudakii Samarqandi, jildi I, Toshkent, 1311 hijrii shamsi; Ashori hamasroni Rudaki, Dushanbe, 2007.
U. Toirov.