مدنیت و صنعت

رقعات (از عربی-پارچة کاغذ) ، مجموع مکتوبهای ادیبان، که در دیوان یا کلیات آنها جایی داده می‌شدند. مثلاً، «رقعات» جامی، نوایی، بیدل، میرزا اسدالله غالب و غیره مکتوبهای به شخصان رسمی و دوستان خود نوشتة این شاعران را در بر می‌گیرند. در رقعات مذکور معلومات ترجمیهالی، نظر مؤلف در خصوص …

رودکی ابوعبدالله جعفر ابن محمّد (858، دیهه رودک، حاضره پنج‌رود pیان پنجکینت-941، همان جا) ، شاعر، اساس‌گذار ادبیات کلاسیکی فارس-تاجیک. بچگی‌اش در دیهه خرد نامشهور کنار سلسلة کوههای زرافشان گذشته است. در این جا او از خلق سرود و موسیقی می‌آموخت، از منظره‌های رنگین طبیعت و روزگار مردم محنتدوست کوهستان …

«راک عبدالله» آهنگ مشهور منسوب به مصنّف آن عبدالله. 2) شعبة آوازی در مقام «راست پنجگاه» («هفتدستگاه»)-ا ایرانی، که در بین شعبه‌های «راک هندی»، «نغمة راک» واقع است. 3) شعبه‌ای در مقام «ماهور» («هفتدستگاه» ایرانی) ، که پس از چار قسمت سازی و آوازی شعبة «عراق»، شعبه‌های «راک هندی»، «نغمة …

pok، سلسلة سرودهایست در قسم ششم شعبة دوّم مقام «بزروک» «شش‌مقام». رک شش سرود عبارت است: راک، «مستهزاد راک»، «قشقرچة راک»، «ساقی‌نامة راک»، «افرق راک»، «سپارش راک». راک از جهت ضرب و ‌اندازه و ساخت و سرعت از سرودهای بهای دیگر فرق می‌کند. macلن، خود راک با ضرب 3/8، 3/4 …

«رامش» رامشخار 1) آهنگ قدیمی موسمی-مراسمیست، که از طرف حافظ و بسته‌کار نامی عهد ساسانیان باربد مروی ایجاد شده است. بعضی مأخذها «رامش» را ایجاد مطرب دیگر آن زمان رامتین یا رامین چنگی دانسته‌اند. «رامش» موسیقییست، که به شنونده آرامی و حالت سرخوشی میبخشد. 2) گوشة موسیقیست در ترکیب «دوازده‌مقام». …

رمانس (از اسپنی romance، عیناً رمانی، یعنی اسپنی) ، اثر موسیقی کمیروی برای آواز با هم‌آوازی سازها. اصطلاح «رمانس» در عصرهای میانه در اسپنیه پیدا شده، آن اوّل سرودهای دنیوی به زبانت اسپنی (رمانی) ایجادشده را افاده می‌کرد (خلاف سرودزای کلیسایی، که به لاتینی ایجاد می‌شدند). بعدتر در دیگر مملکتها …

«راک هندی» 1). آهنگ و سرودیست منسوب به مردم هند. 2) شعبة سازی در مقام «راست پنجگاه» («هفتدستگاه ایرانی) ، که پس از شعبة «فرنگ» یکجایه با شعبه‌های «راک عبدالله»، «راک کشمیر»، . «نگمة راک» می‌آید و از جهت موضوع، ساخت و اسلوب ضربی به این شعبه‌ها قرابت دارد. 3) …

ریقاع (عربی-پاره‌ها، نوشته‌جات مختصر) ، یکی از شش نوع خط عربی، که ابن مقله اختراع کرده است. اختراع آن را به دیگران نیز نسبت داده‌اند. سبب رقاع نام گرفتنش در آن است، که رقعه‌ها را با این خط می‌نوشته‌اند. ریقاع در سطح و دور تابع طوقیع است. استادان این خط: …

ریتم، ز ا ر ب و اندازه‌ایست در موسیقی. هر یک اثر موسیقی ریتم خود را دارد. ریتم اثر موسیقی را از ابتدا تا انتها در اندازة ضرب (اصول)-ا مویین نگاه می‌دارد. ریتم از جهت ساخت و شکل چند خیل می‌شود؛ سست، میانه و شوخ (رقصی). در موسیقی ریتم را …

رسالة کاسبان، رساله (استو)-ا نوشته یا نانوشته‌ای است، که دایر به پیدایش کسب و هنر مختلف، قاعدة قبول شاگرد، ساخت کسبه، معلومات گوناگون می‌دهد. تا روالوتسیة کبیر سوسیالیستی اکتبر در شهرهای آسیای مییانه کاسبان و هنرمندان به کسبه (جمعیّتهای پیشه‌وران) متّحد می‌شدند، که آنها رسالة خاصه داشتند. رسالة کاسبان وابسته …