توقسنکاریز، انشائات قدیم آبیاری در سغد. از 90 کاریز (چاه) عبارت بود. توقسکاریز در زیر زمین به همدیگر پیوست شده، کانال زیرزمینی را مانند بود؛ از دیهه چارباغ سر شده، به واسطة کاریزها میگذشت و در قسم شمالی دشت مرمر به روی زمین برآمده تا پنجکینت جاری میشد. طول انشائات …
مفصلشهر توس
توس، شهر و ولایت وعریخییست در شمال و-شرق ایران امروزه. آن در عصرهای میانه شهرهای توران، نوقان، بروغون، رایکان، بنوازه، تابران و دیهه سوناباد را در بر میگرفت. از توس راه تجارتی شرق و غرب میگذشت. توس را سال 651 عربها استیلا نمودند. سال 900 به هیت دولت سامانیان داخل …
مفصلدیمنة تورتکول
تورتکول، دمنة باششگاه قدیم منسوب به عصرهای 1-4 میلادی، که غربتر دیهه غرو ریان یاوان، ولایت قُرغانتپّه واقع است. آن را سالهای 1953-66 باستانشناس ا. اسحاقاو کشف و تحقیق نمود. در نتیجة حفریات سه دورة ساختمان آشکار شد. دمنه راستکنجه (170خ x 150×2، 5 م) بوده، دیوارهای بنای دورة سوّم …
مفصلتوران
توران، توران، یکی از کشورهای قدیمی، که مرز و حدود آن به ماوراءالنهر مطابقت میکند. کلمة توران از جزءهای تور (در اوستا tura-دلیر، دلاور) و صفّیکس جمعبندی-آن ترکیب یافته است. در زمانهای قدیم در مرز ماوراءالنهر قبیلهای با نام توره میزیسته است و نام کشور-توران هم به آنها مربوط است. …
مفصلتوخمیپروری
تخمیپروری، یک ساحة رستنیپروری را گویند، که به زیاد نمودن تخمی نوعهای به شرایط محل مطابق (برای عوض و نو کردن نوع تخم) مشغول است. تخمیشناسی اساس نظری تخمیپرکری میباشد. موسّیسههای تدقیقات علمی تخم سوپیرالیته و ایلیته رویانده برای زیاد نمودن به خواجگیهای تجربوی دیگر مؤسسههای تدقیقات علمی و خواجگیهای …
مفصلتولخار
تولخار، قبرستان در وادی بیشکینت ریان شهرتوز ولایت قورگان تپّه، نزدیکی قطارکوههای باباتاغ 5 کم شمال-غربتر چلوچارچشمه. ا. م. مندیلشتم (1955-59) تدقیق نمود. از قبرهای دورة برنجی و قُرغانهای پیش از دورة کُشانیان عبارت است. قبرهای هر دو دوره گوناگونند. از آنها ظرفهای گوناگون سفالین، اشیای برنجی و سنگی، مُهرهها …
مفصلتورکها
ترکها (خود نیز ترک گویند) ، ملّت، اهالی اساسی ترکیه. شمارهاشان در ترکیه 40 ملن نفر (1980). در بلغاریه (زیاده از 700 هزار) ، یوگاسلویه (تقریباً 200 هزار) ، یونان (قریب 100 هزار) ، کیپر (تقریباً 100 هزار) ، رومینیه، عراق، ا.ج.ش.س. و غیره نیز زندگی میکنند. با زبان ترکی …
مفصل«ترکمینسکیه اسکره»
«ترکمینسکیه اسکره» («شرارة ترکمنستان») ، گزیتة هرروزة ریسپوبلیکوی رسّ ترکمنستان. در عشقآباد از سال 1923 به زبان روسی میبرآید. با آردین بیرق سرخ محنت مکافاتانیده شده است (1959).
مفصلتورکمنها
ترکمنها (ترکمین) ، ملّت، اهالی اساسی رسّ ترکمنسیتان. شمارهاشان 2028 هزار (1979 ،). در رسّ ازبکستان، تاجیکستان، کوکز شمالی، ولایت استرخن و یک قطار شهرهای رسفسر نیز زندگی میکنند. در خارجه گروه زیاد ترکمنها-در افغانستان، ایران (بیشتر از 750 هزار) و ترکیه (تقریباً 80 هزار) حیات به سر میبرند. با …
مفصل«ترکیستنسکی ویداماست»
«ترکیستنسکی ویداماست» («ویداماستهای ترکستان») ، اوّلین گزیتة رسمی حکومت پادشاهی روس در آسیای میانه. ز 28 آوریل 1870 تا 15 دسامبر 1917 نشر شده است. از سال 1871 هفتهای یک بار (1000 نسخه) و از سال 1903 هفتهای سه شماره (1500 نسخه) میبرآمد. . عثماناو.
مفصل