وشناندار و

اشناندار و، زوفا (نوssopus آffisinalis) ، گیاه بسیارساله‌ای است از عایلة لبگولها. 50-90 سم قد می‌کشد.
وشناندار و چون رستنی خوشبویی و داروی از قدیم معلوم است. از خصوصیتهای مفید اشناندار و دیسقوریدوس (دیاسکارید، ا.. م .) ، ذَکریای راضی، ابوریهان بیرونن، ااولی سینا و دیگران باخبر بودند. مثلاً، بنا به معلومات سینا، اشناندار و دو نوع است: باغی و کوهی. وه‌ای با جوشاب اشناندار و درد قفس سینه، شش، ضیقق نفس، خفقان، استسقا، سلفة کهنه (با انجیر و عسل) و غیره را طبابت می‌کرد. با مرهم اشناندار و داغ روی را می‌رواند و اسپرچ را طبابت می‌نمود. اشناندار و را با آمیختة داروهای دیگر چون پادزهر مار توصیه می‌داد. طبیبان خلقی نقیع برگ و پایة آن را (در دورة گودشکفت) هنگام سلفة کهنه، ضیقق نفس و غیره چون داروی بلغم‌آور استفاده می‌برند؛ پیشاب و باد شکم را نیز می‌راند.

لهال اشناندار و را چون گیاه خوشبویی می‌پرورند. برگ تر و خشک آن را به مانند ریهان، پودینه و زیره و غیره به خورش و طعامها می‌‌اندازند. اشناندار و را بیشتر از تخم زیاد می‌کنند. برای نشو و نمای خوب آن زمین آفتاب‌رویه، نمی معتدل، خاک کراانتی لازم. عادتاً اوّل بهار (به چقوری 0، 3-0، 5 سم) می‌کارند (به هر گه 6-8 کگ)؛ بین قطارها-15-20 سم. بعد 8-14 روز کشت تخمی نیش می‌زند. اشناندار و زراعت به کم‌آبی تاب‌آور است. در یک جایی 3-4 سال نمو می‌یابد.
برگ و پایة اشناندار و 1، 9-2 مگ% خالین، گلیکازید و فلونایدها (دیاسمین، اسّالین و غیره) ، کیسلاته‌های آرگنیکی، مادّه‌های دبّاغی و غیره دارد. از اشناندار و روغن ایفیر نیز می‌گیرند. در برگش 0، 6-1، 15% و در خوشه‌گلش 0، 9-1، 98% روغن ایفیر (34-45% پیناکمفین، 1% اپینین، 5% 6-پینین، سینیال، کمفین و غیره) هست. اشناندار و را در عطریّات و استحصال مشروبات استفاده می‌برند.
گول اشناندار و خیلی سیرشهد است. شهد گل آن 29-48% قند دارد. زنبورپروران از هر گه اشنانزار گلش کبود 38-60 کگ و گلش سفید تا 121 کگ عسل خیلی خوش‌صفت و شفابخش می‌گیرند.
م. حاجیمتاو.