توفیلی

توفیلی، قهرمان لطیفه‌های خلقی تاجیکی. پراتاتیپ توفیلی شخص تاریخی با نام توفیل ابن زلّیل کوفی می‌باشد. او از قبیلة بنی-عبدالله بوده، آخر عصر 8 در کوفه حیات به سر برده است. بنا به معلومات جاحظ (عصر 10) و دیگر سرچشمه‌های ادبی و تاریخی توفیلی شخص پرخور و خسیس و مفت‌خور و خودبین بوده است. و بی دعوت به توی و معرکه‌ها رفته، مفتخوری می‌کرده است. در ادبیات عرب در عصر 9 با نام توفیلی لطیفه‌ها پیدا شده‌اند. اوّلین نمونه‌های این لطیفه‌ها در «کتاب-ال-بوخلا» جاحظ دچار می‌شوند. در ادبیات فارس-تاجیک لطیفه‌ها عاید به توفیلی در عصرهای 13-14 به میان آمده‌اند. نمونة آنها در «جوامع-ال-حکایات» محمّد عوفی و «رسالة دلکُشا» ابید زاکانی به نظر می‌رسند.

د .: م ا ه د ا ا و س. ، پروبلم جنر لطیفه، د. ، 1977. س. مهدییف.