تیمپنیه (از یونانی tympanon-نقاره، طبل) ، یک نوع کسلی چاروای جاونده را گویند، که در نتیجة از حد زیاد خوردن خوراک زود ترشنده رویی میدهد و از گاز غنشده شکم چاروا دم میکند. تیمپنیه شدید و مزمن شده میتواند.
سبب تیمپنیة شدید اوّلین: از حد زیاد (مخصوصاً بعد باران و شبنمزنی) خوردن علف سبز سیرشیره (سبزه، جواریمکّة دُلمُل، میسة رستنیهای تیرهماهی، برگ کرم، لبلبو، سهبرگه، منچ، یونچققه و غیره)؛ فراوان خوردن خوراکیهای سیرغذا (کانتسینترت)؛ هنگام خوردن علف سبز یا بعد آن به چاروا دادن آب. به چاروا دادن توفاله و خوراکیهای ریزة ویرانشده، بیخمیوههای پوسیده و غیره نیز باعث تیمپنیة سست انکشافیابنده، ولی خیلی بردوام میشود. تیمپنیة شدید دوّمین هنگام قبضیّت سرخروده، خوردن رستنیهای زهرناک (اجلگیاه، ثورینجان و غیره) ، که دیوارههای شکمبه را فلج و کسلی تبلرزة شدید را به وجود میآورد، رویی میدهد. تیمپنیة مزمن عادتاً همچون کسلی دوّمین هنگام کسلیهای عضوهای هاضمه، جیگر، پیریتانیت و غیره پیدا میگردد.
تیمپنیه یکباره هنگام خوراکدیهی یا بعد چند وقت سر میشود. علامت اساسی آن: کلان شدن قسم چپ جوف شکم. برابر زیاد شدن دم شکم چاروا بیقرار میشود؛ دُم میافشاند، به شکمش نگاه میکند، با پایهای قفایش به شکمش زدنی میشود. از دمکنی شکم نفسیری چاروا خیلی دشوار میگردد. هنگام وزنین بودن تیمپنیه چاروا نفستنگ و هلاک (اگر یاری بیتاری نرسانند) میشود.
موالیجه: زبان چاروا را با یک نظام مویین میکشند یا برای اخراج گاز به وینه نقوی ماهیزهرج میفرستند؛ برای ادساربسیة گاز و کم کردن ترششوی به دهان چاروا شیر نو دوشیده (سکیلیدر نیز همراه کردن مومکی) و اختیال آبدار میریزند؛ ب
چاروا داروهای ضد کفکی (روغن آفتابپرست، کنهکنجد و غیره) ، سیکدین، انتیفارماله و غیره میدهند. در حالت وزنین بودن تیمپنیه به شکمبة چاروا نیشتر (تراکر) میزنند (با مقصد پیشگیری انیمیه-کمخونی مینة سر) و گاز آن را آهسته-آهسته میبرارند. بعد چاروای کسل را 12-24 ساعت گرسنه نگاه میدارند، سپس هر شباروز به آن 5-6 مراتبه کم-کم خوراک (سیلاس، خسبیده، لبلبو قند) میدهند.