«تاریخ شاخروخی»

«تاریخ شاخروخی» «اسف ملّانیاز‌محمّد، که به تاریخ خانی خوقند (1709-1910) عاید بوده، واقعه‌های تا سال 70-ام عصر 19-را در بر می‌گیرد. «تاریخ شاهرخی» در داخل متن «تواریخ شاهرخیه» (به نام شاهرخبیی-اساس‌گذار خانی خوقند) ، در سرسخن بعضی نسخه‌ها «تاریخ سعید‌محمّد خدایارخان» نامیده شده است. کتاب به زبان تاجیکی نوشته شده، بسیار شعرخای تاجیکی و ازبکی را در بر گرفته است. در اثر واقعه‌های عصر 18 و اوّل عصر 19 گرد آورده شده‌اند. در این حال مؤلف یادداشتهای مؤلف «منتخب اتّواریخ» ا‌محمّدهکیمخان استفاده برده است. مؤلف تاریخ بعضی واقعه‌ها را نادرست نشان داده باشد هم، در اثر معلوماتهای نادری موجودند، که در دیگر مأخذهای تاریخی دچار نمی‌شوند. مخصوصاً واقعه‌هایی، که خود مؤلف شاهد آنها بود، خیلی شوق‌آور تصویر شده‌اند. «تاریخ شاهرخی» را ن. ن. پنتوساو سال 1885 در نشر قزان نشر کرده بود.
دبیات: برتالد و. و. . تویمیتس آ روسّکام زوایونی، ساچینینی، تام 2، چ. 2، مسکو، 1964. ا. مختاراف.