تتومیها

تتومیها، تاتومیها، تتمیها (اnسrسuسیه‌ای) ، یک عایلة رستنیهاست، که به آن بتّه و درختان همیشه‌سبز یا خزان‌ریز و بعضی لینه‌ها منسوبند. برگ آنها ساده یا مرکّب پرمانند بوده، در تنه و شاخها په‌ای در هم یا متقابل جایگیرند. گل میده، 3-5، بعضاً 7-برگة بیشتر یک‌جنسه و بعضاً دوجنسه، میوة دانکمانند یا چارمغز دارند. در دنیا قریب 600 نمود تتومیها (80) می‌روید (مخصوصاً در کشورهای تراپیکی هر دو نیمکرة زمین، اینچنین در اوراپة جنوبی، ناحیه‌های اقلیمشان معتدل آسیا و امریکا فراوانند).

در ا.ج.ش.س. 6 نمود خودرویی و 5 نمود کشتة تتومیها (از 4 جنس: کsسgه، gاunیs، تاخخساsیnsاn) هستند. در تاجیکستان از تتومیها پسته (pisiciه verه) و تتم (ساrrnه) می‌روید. پسته‌زارهای طبیعی ریسپوبلیکه مساحت وسیع را فرا گرفته‌اند. مغز پسته خوش‌طعم و سیرروغن و سیرغذاست؛ از آن مادّهان دبّاغی (نگرید نیز بزغونج) و قطرای می‌گیرند. تتم بتّة سیرتنّید است و آن را برای آش دادن پوست استفاده می‌برند. میوة درخت نغزک یا اندک (مnhیگه تsiاه) را استعمال می‌کنند. بسیار تتومیها رستنیهای داروm، تکنیکی، روغندار، دبّاغی، رنگ و باری می‌باشند. بعضی آنها (امیریکة شمالی و آسیای شرقی) خیلی زهرناکند.
دبیات: فلاره ا.ج.ش.س.، ت. 14، مسکو- لنینگراد، 1945: تختدجین ا. ل. ، سیستمه ا فیلاگینی تسویتکاوыخ رستینیی، ، 1906.
س. یونساو.