تربیه (عربی-پرورش، تعلیم، آموختن) ، جریان تأثیر بامرام و پیگیرانه به انکشاف جسمانی و معنوی را گویند، که اشتراک فعال شخص را در کارهای جمعیّتی، استحصالی و مدنی تأمین مینماید. با تعلیم و علم و معرفت رابطة عضویی دارد. مقصد و مرام، ماهیّت و مضمون و تشکیل تربیّه را مناسبتهای جمعیّتی حکمران مویین میکنند. از این رو، در جمعیّتهای صنفی و انتگانیستی تربیه به منفعت صنفهای استثمارکننده خذمت میکند. آن در دورة فئودالیزم بیشتر خصوصیت طبقویی داشت. در جمعیّت برجوزی خصوصیت مذکور با منفعتهای صنفی آمیخته شده، روح مالکیّت خصوصی و جاهپرستی در جریان تربیه به عمیقشوی مخالفتهای صنفی مساعدت میکرد. در این دوره، با عبارة و. ا. لنین، در مکتبها فرزندان کارگر و دهقان را از تربیه دیده «به منفعت خود همان برجوزیه رویکی میآموختید… ، برای برجوزیه خذمتگاران لایق» تییار میکردند (اثرها، جلد 31، صحیفة 295).
در جمعیّت سوسیالیستی تربیه به انکشاف همهجانبة شخص-بناکار جمعیّت کمونیستی روانه شده است. تربیه فعالیّت متشکّل عایله و مکتب و دیگر تشکیلاتهای جمعیّتی و مدنی و معرفتی را در بر میگیرد. از جهت تنقیدی از خود نمودن میراث علمی گذشته، در روح محنتدوستی و نارمههای اخلاق بناکاران کمونیزم تربیه نمودن نوجوان و جوانان وظیفة اساسی تربیة جمعیّت سوسیالیستی میباشد، که با اصولهای گوناگون به عمل برآورده میشود. نگرید نیز تربیة کمونیستی.