تنتل

تنتل (لاتینی تntalum) ، ته، ایلیمیت شیمیایییست از گروه v سیستم دوری مندلیف؛ رقم اتمی 73، مسّة اتمی 180، 948. دو ایزوتوپ طبیعی-ایزوتوپ ثابت ته (99، 99%) ، ایزوتوپ رادیواکتیویی ته (0، 012%: ت!/2=10 سال) دارد. از ایزوتوپهای صنعی‌اش 182ته (ت1/2-115، 1 شباروز) جون ایندکتور رادیواکتیویی استفاده می‌شود. تنتل را سال 1802 خیمیک شوید ا. گ. ایکیبیرگ کشف کرده است. تنتل خالص را اوّلین بار (1903) خیمیک نیمیس بالتان حاصل نمود. 2، 5-10-4%-ا مساة قشر زمین از تنتل عبارت است. الحال 17 مینیرل تنتل و زیاده از 60 مینیرلهای تنتلدار معلومند. تنتل در مینیرلهایش اکثر با نیابیی یکجایه وامیخورد. تنتل خالص متال خاکستررنگ پلستیکیست؛ b گدازش 2996°س؛ t جوشش 5300°س؛ زیچی‌اش 16600 کتدم3 (20°س).

تنتل در شرایط مقرّری چندان فعال نیست. تنتل خالص در خوا استوار بوده، فقط در حرارت 280°س به آکسید شدن سر می‌کند. وه‌ای یکتا آکسید (ت2ا5) ثابت دارد. با هیدروژن (در حرارت 250°س) محلول سخت، با نیتروژن (در حرارت زاا°س) محلول سخت و نیتریدها (ت2n و تn) ، با گلاگنها (در حرارت 250°س) گلاگنیدها حاصل می‌کند. هنگام گرمکردن با س، و، si، ر، sی، تی. ن20، سا، س02  n0، نس1. ن2s به ریکسیه مادراید.

تنتل به تأثیر بسیار کیسلاته‌های آرگنیکی و غیریارگنیکی (hno3، hس1، ن2co4، نسioز، شه‌شراب و غیره) تاب‌آور است. تنتل در الکتروتیخنیکه، صناعت شیمی، انرژیتیکة یدرایی، متالورگیه و طبّ استفاده می‌شود. از تنتل خالص کاندینستارهای الکتری. قسمهای لامپه‌های الکترون، ظرفهای لبارتاری و غیره می‌سازند.