شهر توله

توله، شهر قهرمان، مرکز ولایت تولة رسفسر، در ساحل دریای اپه (شاخاب آکه). اوزیل راه آهن و راههای اتومبیلگرد. اهالی‌اش 529 هزار نفر (1984). توله مرکز کلان صناعتی اتّفاق ساویتی است. ساخه‌های اساسی صناعتش: متالورگیة سیاه، ماشینسازی و کارکرد متال (زوادهای کامبین، ماشینهای کان و نقلیات، اسلحه، «شتمپ» استحصال موتورالّیر، سماور و غیره) ، شیمی (اساساً مصنوعات ریزین تکنیکی تییار می‌کند) ، صناعت سبک، خوراکواری و مصالح بناکاری. توله انستیتوتهای پالیتیخنیکی و پیدگاگی تکنیکومهای ماشینسازی، مکانیک (2-تا) ، الکترومیسخنیکی، کامّونلی و بناکاری، خواجگی قشلاق، آموزشگاههای طبّی، پیدگاگی (2-تا) ، موسیقی و مدنی-معرفتی، 3 تئاتر، سیرک، فیلرمانیه زه 3 موزیی دارد. یادگاریهای معماری‌اش: کرمل (1514-21) با کلیسای اسپینسکیی (1762-64) ، کلیساهای بلگاویشینیه (1692) ، نیکاله زریسکیی (1730-34، 1770 از نو ساخته شده است) ، وازنیسینیه (1755-87) و غیره.

توله از سال 1146 معلوم است. ه‌ا سال 1503-در هیت دولت مسکو. در عصر 17 به یکی از مرکزهای آهنگری تبدل یافت. در عصر 19 در توله اسلحه‌سازی، کارکرد متال و استحصال سماور و گرمان رواج بفت. اکتبر-دسامبر 1941 قسمهای ارمیة ساویتی و ساکنان توله شهر را از فاشیستان نیمیس قهرمانانه محافظت کردند. توله با آردین لنین مکافاتانیده شده (1966) ، سزاوار نام فخری شهر قهرمان گردیده است (1976).