سعیزدهای پرتیة کمونیستی بخارا

سعیزدهای پرتیة کمونیستی بخارا. سعیزد 1-م (مؤسسان) 30 مه‌ای-11 ژوئن 1919 در تاشکینت برپا گردد. در آن 10 نفر وکیل-اعضایان کامیتیت مرکزی (موقتی) پرتیة کمونیستی بخارا (پکب) و نمایندگان شعبه‌های در سمرقند و کرکی بودة پرتیة کمونیستی بخارا اشتراک داشتند.

روزنامة سعیزد:         معروضة کامیتیت مرکز (موقتی) در بارة وضعیت جاری؛ حساباتهای نمایندگان شعبة در سمرقند و کرکی بودة پرتیه؛ لایحة پراگرمّة پرتیة کمونیستی بخارا؛ حسابات مالیوی کامیتیت مرکز (موقتی). سعیزد وضعیت سیاسی امارت بخارا را تحلیل کرده، استراتژیه و تاکتیکة پرتیة کمونیستی بخارا را در شرایط نو تاریخی مویین نمود. م و قرّر کرده شد، که سعیزد آرگن عالی پرتیة کمونیستی بخارا بوده، در ظرف شش ماه یک مراتبه دعوت کرده می‌شوند. سعیزد لایحة پراگرمّة پرتیة کمونیستی بخارا را محاکمه کرده، به آن اصلاح و علاوه‌ها درآورد. سعیزد ضرورت در بین عامّههای محنتکش امارت بخارا هرجانبه وسعت دادن کارک اگیتسیانی و سیاسی را تأکید نمود، تکلیف کرد، که کار روالیوسیانی باید در حدود امارت اوج گیرد. سعیزد آرگنهای راهبریکنقدة پرتیة کمونیستی بخارا را انتخاب نمود.     ا. کیلدییف.

سعیزد 2-یوم 26-27 ژوئن 1919 در تاشکینت برپا گردید. زود (بعده 15 روز سعیزد 1-م) دعوت شدن سعیزد از آن سبب بود، که هنگام گذرانیدن سعیزد 1-م به راهبریّت پرتیة کمونیستی بخارا عنصرهای میدبورجوزی داخل شده، راه عملیات ارادپرستی را پیش گرفته بودند. در سعیزد وکیلان تشکیلاتهای پرتیوی سمرقند، کاتان، کرکی و غیره اشتراک داشتند. روزنامة سعیزد: در بارة وضعیلت جاری؛ حسابات رئیس پرتیة کمونیستی بخارا؛ حسابات وکیلان محلها؛ معروضه در بارة وضعیت بینلخلقی و داخلیل رسفسر؛ انتخاب آرگنهای راهبریکنندة پرتیه.

سعیزد «در بارة وضعیت جاری» ریزالیوتسیه قبول کرده، سیاست حکومت ساویتی را نسبت به خلقهای شرق تبریک نمود و چاره‌بینیهای کامیتیت مرکز پرتیة کمونیستی بخارا (ب)-را، که مقابل سیاست دولتهای امپریالیستی بودند، یکیلانه طرفداری نمود. سعیزد قید کرد، که امارت بخارا به تکیه‌گاه کانترّیوالیوسیه در آسیای میانه و پلسدرم امپریالیستی انگلیس بر ضد ترکستان ساویتی تبدل یافته است. در حسابات کامیتیت مرکز پرتیة کمونیستی بخارا مستحکم شده صفهای پرتیه، افزایش تأثیر و نفوذ آن در بین محنتکشان و بیهتف شدن فعالیّت تشکیلاتهای پرتیوی قید کرده شد. سعیزد گروه ضدپرتیوی عثمان‌خواجه ‌پولادخاجه‌یف را فاش کرده، اعضایان آن را از پرتیه خارج نمود. سعیزد آرگنهای راهبریکنندة پرتیة کمونیستی بخارا را انتخاب کرد.

س. میرزاکریماو

سعیزد ز-یوم 26-31 دسامبر سال 1919 در تاشکینت برپا گردید. در آن 20 وکیل اشتراک نمود. روزنامة سعیزد: حسابات کامیتیت مرکزی پرتیة کمونیستی بخارا؛ معروضة شوبه‌های محلی پرتیه؛ معروضه در بارة وضعیت بینلخلقی و داخلی رسفسر؛ انتخاب آرگنهای راهبریکنندة پرتیه. سعیزد انکشاف حرکت روالیوسیانی و تدریجاً پخته رسیدن وضعیت روالیوسیانی را در امارت به نظر گرفته لازم دانست، که در نزد شعبه‌های محلی پرتیوی کاگان، سمرقند، کتّقورغان، چارجویی، کرکی، ترمذ، مرو و پالتارسک کامیتیتهای روالیوسیانی برپا کرده شود، که آنها وظیفه‌های عملی به روالیوسیه تییار کردن عامّه را به عهده گیرند.

در ریزالیوسیة سعیزد مخصوص قید گردید، که کار تشویقاتی و ترغیباتی را در بین عسکران امیر پرزور نموده، در سمرقند و پالتارسک قوّه‌های مسلّح روالیوسیانی برپا کرده شوند. در قرارهای سعیزد به پرزور کردن اگیتسیة روالیوسیانی دقّت مخصوص داده شد. سعیزد به کامیتیت مرکز پرتیة کمونیستی بخارا سپارش داد، که فعالیّت شعبه‌های پرتیوی را در پراپگنده و اگیتسیة بین دهقانان بخارا رواج دهد، در اساس پراپگندة ایده‌های سوسیالیزم و کمونیزم و فعالیّت کامونستان پنهانکار شوریش خلقی را تشکیل نماید. سعیزد آرگنهای راهبریکنندة پرتیة کمونیستی بخارا را انتخاب نموده، قرار کرد، که آرگنهای کامیتیت مرکز پرتیه-جرنل «تانگ» («صبح») در تاشکینت و غیره «قوتولوش» («آزادی») در کاگان تأسیس داده شود.

سعیزد 4-م 16-19 آگوست سال 1920 در چارجویی برپا گردید. در آن 86 وکیل با آواز حل‌کننده و 24 وکیل با آواز مشورتی اشتراک داشتند. با سپارش کامیتیت مرکز پرتیة کمونیستی بخارا (ب) به کار سعیزد م. و. فرونزی راهبری کرد. روزنامة سعیزد: در بارید وضعیت جاری؛ در بارة روالیوسیة بخارا؛ در بارة مناسبت پرتیة کمونیستی بخارا به جوان‌بخارایان؛ مسئله‌های تشکیل؛ انتخاب آرگنهای راهبریکنندة پرتیه. سعیزد شورش مسلّح را واسطة اساسی سرنگون کردن امارت بخارا دانسته قرار نمود، که خلق بخارا از زنجیر ظلم و اسارت آزاد، و حاکمیت کارگر و دهقان تشکیل کرده شود. پرتیة کمونیستی بخارا خلق را به شورش دعوت نمود، برای برپا کردن فرانت یگانة تشکیل قوّه‌های روالیوسیانی و دموکراتی دقّت جدّی داد. سعیزد بلوک پرتیة کمونیستی بخارا را با تشکیلات جوان‌بخارایان (بر ضد دشمن عمومی-امیر) معقول دانست. سعیزد آرگنهای راهبریکنندة پرتیة کمونیستی بخارا را انتخاب نمود. وه‌ای در تییار کردو روالیوتسیة خلقی بخارا مقام مهم لاشت ا. فوزیلاو.

سعیزد 5-م 28-25 فوریه سال 1921 برپا گردید. در آن 148 وکیل با آواز حل‌کننده، 3 وکیل با آواز مشورتی اشتراک داشتند. روزنامة سعیزد: در بارة به انتیرنسیانل کمونیستی داخل شدن پرتیة کمونیستی بخارا؛ در بارة تشکیل ارمیة سرخ، در برای آزادی زنان و برابرحقوقی ملّتها؛ در بارة گذرانیدن اصلاحات زمین، تقسیم زمین به دهقانان بی‌زمین و کمزمین. سعیزد قید نمود، که فقط در حالت یاری دائمی اقتصادی و سیاسی رسفسر به رخسب و رکپ (ب) به پرتیة کمونیستی بخارا، وظیفه‌های دگرگونسازیهای سوسیالیستی را در بخارا باموفقیت حل کردن ممکن است. سعیزد برابرحقوقی همة ملّتهای ساکن ریسپوبلیکة بخارا را اعلان کرد و قرار داد، که برای آزادی زنان تدبیرها ‌اندیشیده شوند؛ حرکت اتّفاقهای کسبه را وسعت داده، اتّفاق جوانان کمونیستی تأسیس کرده شود. خوف حربیی را، که دسته‌های باسمه‌چییان به ریسپوبلیکه می‌آوردند، به نظر گرفته، سعیزد قرار کرد، که 20 فایض همة کمونیستان بخارا به مبارزة ضد باسمه‌چیها سفربر کرده شود. در سعیزد ریزالیوسیة «آیدبوزیفه‌های کامیتیت مرکز پرتیة کمونیستی بخارا» و مراجعت‌نامه به کامل‌اجرایة انتیرنسیانل کمّونیستی. سعیزد آرگنهای راهبریکنقدة پرتیة کمونیستی بخارا و استو نو پرتیة کمونیستی بخارا را، که در اساس استو رکپ (ب) ترتیب داده شده بود، قبول کرد.

سعیزد 6-م 15-20 دسامبر سال 1921 در بخارا برپا گردید. در آن 160 وکیل اشتراک داشت. روزنامة سعیزد: معروضه در بارة وضعیت جاری؛ پراگرمّة پرتیة کمونیستی بخارا؛ حرکتییتّیفاقهای کسبه؛ مسئلة تشکیلی؛ داخل شدن به انتیرنتسیانل کامّوییستی؛ یاری به اهالی گرسنگیکشندة روسیه؛ در بارة کُمسومول؛ حسابات کامیتیت مرکز پرتیة کمونیستی بخارا،  ینتیخاب آرگنهای راهبریکندّة پرتیة کمونیستی بخارا. سعیزد پراگرمّة پرتیة کمونیستی بخارا را قبول کرد. در پراگرمّه قید می‌شد، که پرتیة کمونیستی بخارا طرفدار ترقّی دادن صناعت است و دولت باید به مواسیسهایی، که برای مملکت اهمیت کلان دارند، راهبری نماید. در ساحة خواجگی قشلاق پراگرمّه چنین حساب می‌کرد، که زمینهای دولتی به دهقانان بی‌بضاعت تقسیم کرده شوند، در این زمان برای همة آنانی، که به زمین موهتجند، فاند دولتی به وجود آورده شود. در ساحة معارف پراگرمّه ضرور می‌شمارید، که تعلیم باید به زبان مادری، بی‌پول، به همه دسترس و از تأثیر روحانیان آزاد باشد. پراگرمّه تأکید می‌کرد، که هر یک اعضای پرتیه با رفتار شخصی خود در عایله در مسئلة آزادی زنان نمونه باشد. سعیزد به کامیتیت مرکز رکپ (ب) مراجعت کرده خواهش نمود، که پرتیة کمونیستی بخارا را به هیت رکپ (ب) قبول کند. فوریه 1921 پرتیة کامونیستی بخارا رسماً به هیت رکپ (ب) قبول شد. سعیزد آرگنهای راهبریکنندن پرتیة کمونیستی بخارا را انتخاب نمود.

سعیزد 7-م نوامبر سال 1922 در بخارا برپا گردید. سیزد مسئلة مبارزة ضد باسمه‌چیگی را محاکمه کرد. در قرار سعیزد تأکید می‌شد، که آرگنهای محلیّهوکومت پیوسته مستحکم، از عنصرهای جنایتکار تازه و کارمندان سنجیده‌شده و باوجدانی، که در بین اهالی آبرو پیدا کرده می‌توانند، به این آرگنها تعیین شوند. چنین نکته قید گردید، که برای جلب کردن اهالی به مبارزة فعالانة ضد باسمه‌چیگی معرکة وسیع تشویقات و ترغیبات وسعت داده، دقّت اساسی به فهماندن ماهیت و طبیعت باسمه‌چیگی و عملیات باسمه‌چیها، که خواجگی حلق را خراب و دیهه‌ها را ویران می‌کردند، روانه کرده شود؛ به نزدیکشوی دهقانان دیندار و قسمهای عسکران سرخ منتظم کوشش کرده، به آن نایل باید شد، که هر یک دهقان در شخص عسکران سرخ حامی خود را بیند. سعیزد موافق دیریکتیوة کامیتیت مرکزی رکپ (ب) از 21 آگوست 1922 برای برهم دادن باسمه‌چیگی در بوخیو را چاره‌ها ‌اندیشید.

سعیزد 8-و م 15 ژانویه سال 1924 در بخارا برپا گردید. سعیزد راه نو ساختمایه پرتیوی را محاکمه کرده، کوششهای بعضی کمونیستان را، که درداخیل پرتیه گروهها و فرکسیه‌ها تشکیل کردنی بودند، محکوم نمود، به هیت نو کامیتیت مرکزی سپارش داد، که منتظم صفهای پرتیّه را از عنصرهای بیگانه تازه کند و از دایرة کارگران و مزدوران پرّه نمایند. در سعیزد دایر به برقرارکنی خواجگی خلق ریسلوبلیکه، که در دورة پایدارکنی حاکمیت ساویتی و جنگ گرجدنی ویران شده بود، تدبیرها ‌اندیشیده شدند.

ه. قادراو، ش. جلیلاو.