شووبیه (از ار.-خلق، مردم، در قرآن به معنای مردم غیر عرب، عجمیان آمده است) ، جریان آپّازیتسیانی نسبت به اصول حکمرانی سیاسی و فرهنگی عربها را گویند، که آخ. ا. 8 در بین عجمیان پیدا شده بود. موافق تعلیماگ قرآن اسلام برابری و برادری را ترغیب میکرد، ولی از دورة اموّیان cap کرده در خلافت سیاست عربی به میان آمد و همة موفقیّت و پیشرویها در ساحههای گوناگون حیات اجتماعی و فرهنگی به عربها نسبت داده شده، خلقهای غیریرب مورد تحقیر قرار میگرفتند. این تحقیر عجمیان، مخصوصاً خلقهای ایراننجاد را، که نسبت به عربها مدنیّت کهن و مترقّیتر داشتند، به شور آورده، باعث به وجود آمدن مقابلت به عربها گردید. شوریشهای ضد خلافت، به مثل شوریش ابومسلم، به عمل آمدند. آنها در نهایت کار، به تشکیل یافتن دولتهای مستقل مساعدت نمودند. در دین اسلام نیز مبارزة شدید آپّازیتسیانی به وقوع پیوست و باعث به وجود آمدن یکچند رویه و جریان مذهبی گردید. در حیات اجتماعی و فرهنگی مقابلت مذکور برعلاینه مشاهده میشد. شووبیان اوّل برابری خلقهای عرب و عجم را طرفداری نمودند، ولی منبعد برتری عجمیان را بر عربها ترغیب کردند.
در عهد امویان ش. هنوز به جریان مخصوص جدا نشده بود. در عهد عبّاسیان آن همچون جریان تشکّل یافت و حرکت ش. اوج گرفت. خلقهای ایرانینجاد از وضعیت خوب خود در خلافت استفاده برده، به ترغیب افکار و عقیدهاشان کُشیدند و به تألیف رسالهها و آثار منظوم به زبان فارسی-دری-تاجیکی پرداختند. تعلیمات ش. ماهیتاً عقیدة گوروه خرد فئودالان و شهریان در تصرّف عربها بوده را افاده میکرد. از آخ. ا. 7 تا ا. 11 شووبیان مشغول تبلیغ افکار و عقاید ش. بودند. شاعران بزرگ آن دور حریمی، متوکّلی، بشّار ابن برد و دیگ. به نوشتن شعرهای فارسی-تاجیکی پرداختهاند. نمایندگان جریان ش.-حمید بختکان، سهل ابن میشانی، اعلان شووبی، ابووبیده و بسیار دیگران به تألیف کتابهای شووبی شروع نمودند. در این ساحه «مناظرة عرب و عجم» نام قصیدة اسدی طوسی را مخصوصاً قید کردن جایز است، که در رود تعلیمات ش. نوشته شده است. فعالیّت ایجادی ابن موقفّع، فردوسی و دیگ. به همین دوره راست میآید. از آخ. ا. 10 cap کرده نوشتن آثار علمی هم به زبان فارسی-دری-تاجیکی آغاز یافت. پیروان ش. اثرهای خود را هم به زبان عربی و هم به زبان فارسی-دری-تاجیکی تألیف نموده، غایه برتری علم و مدنیّت عجمیان را (نسبت به علم و مدنیّت عربها) ترغیب مینمودند.
ه. نقّاش.