سترتیگرفیه

سترتیگرفیه (از لاتینی stratum قَبَت و… گرفیه) ، یک فصل گیالالوژی تاریخیست، که پیدرهمی پیدایش جنسهای کوهی و اوّلی رابطه‌های متقابلة فزایی آنها را می‌آموزد. برای مقرّر نمودن سن ته‌نشستهای آموختشده ترکیب باقیمانده‌های ارگانیزمها، که از طبقه‌های تهشینی یافت شده، از انکشاف ناتکرار عالم آرگنیکی زمین درک می‌دهند، اهمیت کلان دارند. از همین سبب سترتیگرفیه با پلیانتالوژی و گیاخرانالوژی علاقه‌مند است. سترتیگرفیه پیوسته به تشکّل علم گیالوژی پیدا شده است.

در عصرهای میانه غایه‌‌های سترتیگرفی را بیرونی و ابوعلی‌سینا بیان کرده‌اند. در عصر 17 عالم دنییگی ن. ستینا، که قانون پیدرهمی قَبَت جنسهای کوهی موسوم به اوست، بعضی مسئله‌های تشکّل سترتیگرفیة علمی را تدقیق کرد. ولی اساس سترتیگرفیّه را در عصر 18 عالم نیمیس ا. لیمن، گ. فیوکسیل و عالم روس م. و. لاماناساو گذاشتند. در بابت ترتیب دادن و اختراع شکلة عمومی سترتیگرفی حصّة ‌گیالاگهای روس و ساویتی ا. پ. کرپیناکیی، ن. ا. اندروساو، ا. پ. پاول‌اف، د. و. نلیوکین، ا. ن. کریشتافاویچ، و. و. می‌نّیر، آلگیمان فرنسوی ه. آگ، م. جنتا، نیمیس ی. ولتیر، آ. شیندیوالف، اوسترییگی م. نییمیر، امیریکایی چ. االکاتّ، چ. شوخیرت نه ک. دنبر کلان است. در میانه‌های عصر 20-مخصوصاً مرحله‌های قدیمترین انکشاف زمین باسرعت آموخته شدند.

قانون په‌ای در هم خوابیدن قَبَتها پرینتسیپ اساسی سترتیگرفیه است. موافق آن در صورت درست خوابیدن قَبَتها هر یک قَبَت پایانی نسبت به بالایی قدیمتر حساب می‌یابد. استثنای این قانون را در آن موردها دیدن ممکن است، که در نتیجة دیفارمسیه‌های تیکتاویکل طرز خوابش اوّلة قَبَتها ویران و آنها چپّه‌گردان شده‌اند.

وزیفة اساسی سترتیگرفیة امروزه مویین کردن پیدرهمی عمومی ته‌نشستهای قشر زمین می‌باشد. این وظیفه مخصوصاً برای ته‌نشستهای قدیمترین تاکیمبریی مهم است.

سترتیگرفیه اساس تدقیقات ریگیانلی و گیالاگی بوده، برای فهمیدن خصوصیتهای تیکتانیکی محل، مویین کردن سمتهای جستجو و انکشاف ثروتهای طبیعت امکان می‌دهد؛ این مخصوصاً به کانهای قَبَتدار (نیفت، انگشت، معدن آهن و منگن، فسفریت، باکسیت، نمکسنگ و نمک کلیی، ورق‌سنگهای سیاه عورندار و غیره) تعلق دارد، «که آنها به سطح مویین سترتیگرفی منسوبند. بُرش سترتیگرفی را مفصل نیاموخته، ترتیب دادن خریطه‌های گیالاگی و گذرانیدن هر گونه کارهای اینجینیری و گیالاگی ممکن نیست.

نیگرید نیز گیاخرانالوژی.