سیستیمة سیاسی جمعیت، فعالیّت یکجایه تشکیلاتهای دولتی و جمعیّتییست، که با یاری آنها صنفهای مویین حاکمیت، عنعنهیو دستورهای سیاسی و نارمههای خود را عملی میگردانند. تشکیلاتهای جمعیّتی در نتیجة پیدایش صنفهای و دولت خصوصیت سیاسی گرفتند. دولت، پرتیهها، اتّفاقهای کسبه و دیگر تشکیلاتهایی، که مقصد و مرام سیاسی دارند، قسمهای ترکیبی سیستم سیëسی جمعیت میباشند.
موناسیبتهای سیاسی بر خلاف عاملهای اقتصادی و اجتماعی و صنفی خصوصیت سوبژکتیوی دارند. آنها از چگونگی مناسبتهای استحصالی و سرشت اجتماعی و صنفی جمعیت، اراده و شعور آدمان وابستگی دارند. سیستم سیëسی جمعیت در این حال به انکشاف عاملهای مذکور تأثیر مویین میرساند. اساسهای اقتصادی سیستم سیëسی جمعیّت سوسیالیستی و سیستم سیëسی جمعیّتی کاپیتالیستی از هم به کلّی فرق میکنند. سیستم سیاسی جمعیّت استثماری به دو قسم جدا میشود: سیستم سیاسی و تشکیلاتهای سیاسی جمعیت مخالفت بین آنها انتگانیزم صنفی در این فارمتسیة جمعیّتی و اقتصادی وجودداشته را انعکاس میکند.
در نتیجة غلبة روالوتسیة سوسیالیستی تیپ صفتاً نو سیستم سیëسی جمعیت به وجود آمد، که برای تأمین یگانگی اجتماعی و اقتصادی و سیëسی و ایدئولوژی جمعیت اهمیت بزرگ داشت. دیکتتورة پرولتاریت شکل نخستین سیستم سیëسی جمعیّت ساویتی بود. سیستم سیاسی سوسیالیزم مترقّی تجسم بیواسطة تشکیلات سیاسی تمام خلق میباشد، که در حلّ مسئلههای دولتی و جمعیّتی فعالانه اشتراک میکند. سیستم سیëسی جمعیّت ساویتی مجموع تشکیلاتهای دولتی و جمعیّتی میباشد، که با یاری آن کارهای دولتی و جمعیّتی اداره کرده شده، مسئلههای اجتماعی و سیاسی، اقتصادی و مدنی و تربیوی کمونیزم حل کرده میشوند. سیستم سیëسی جمعیّتی سوسیالیستی بر خلاف سیستم سیëسی جمعیّت کاپیتالیستی همة خلق را متّحد کرده، آنها را برای اجرای وظیفههای ساختمان سوسیالیزم و کمونیزم سفربر مینماید. سیستم سیëسی جمعیّت سوسیالیستی همة مناسبتهای را، که در بین صنفها، طبقههای اجتماعی، ملّت و خلقیتها، جمعیت، کالّیکتیو و شخصان بهر حاکمیت، اجرای وظیفههای حیات سیاسی تشکّل مییابند، در بر میگیرد و تنظیم میکند. پرتیة کمونیستی همچون قوّة راهبریکننده و رهنمای سیستم آرگنهای حاکمیت دولتی، اتّفاقهای کسبه، کُمسومول، کااپیرتسیه، کالّیکتیوهای محنتی و دیگر تشکیلاتهای جمعیّتی قسمهای ترکیبی سیستم سیëسیت جمعیّت ساویتی میباشند.
کالّیکتیوهای محنتی نیز قسم ترکیبی سیستم سیëسی جمعیّت ساویتی میباشند. کالّیکتیوهای محنتی در محاکمه و حلّ کارهای دولتی و جمعیّتی، بپلنگیری استحصالات و ترقّیات اجتماعی، تییار نمودن و جا به جا گذاشتن کدرها، محاکمه و حلّ مسئلههال ادارهکنی کارخانهها و مؤسسهها، بهتر کردن شرایط محنت و معیشت کارگران و غیره فعالانه اشتراک میکنند.
س. جاناناو.