سرحدهای دولتی، خطّی را گویند، که حدود تیرّیتاریة دولت را مویین میکند. سرحدهای دولتی خشکی و آبی با موافقت بین دولتهای مربوطه مقرّر میشود. مراسم مویین نمودن سرحد 2 مرحله دارد: موافق شرطنامه مویین نمودن سمت و موقع سرحد (دیلیمیتسیه) و مقرّر نمودن سرحد در محل (دیمرکسیه).
سرهدهای بهری، که آبهای تیرّیتاریوی دولت در ساحل جایگیرشده را از بهر گشاد جدا میکنند، از طرف آرگن قانونبرآر دولت ساحلی در حدود آبهای تیرّیتاریوی (در عرض از 3 تا 5 میل) مقرّر میشود. سطح عمودی سرحدهای آبی و خشکی سرحد هوایی و قعری دولت حساب مییابد. سرحدهای دولتی، که علامتهای سرخدی دارند، دخلناپذیر میباشند. بران تأمین دخلناپذیری سرحدهای دولتی دولتهای همحدود قاعدة مویین سرحدی را مقرّر میکنند، که در آن ترتیب نگاه داشتن خطّ سرحد و اینچنین قاعدة گذشتن از آن بیان مییابد. با مقصد محافظت سرحدهای دولتی در ولایتهای سرحدی قاعدة مخصوص سرحدی جاری میگردد، که آن از طرف آرگن قانونگذاری داخلی و با موافقت دولتهای همحدود برآورده میشود. موافق نظامنامه در بارة محافظت سرحد دولتی اتّفاق ریسپوبلیکههای ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س.، که اوکهز پریزیدیوم ساویت عالی اتّفاق ریسپوبلیکههای ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. از 5 آگوست 1960 («ویداماستهای ساویت عالی اتّفاق ریسپوبلیکههای ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س.»، 1960، ش 34، صحیفة 324) تصدیق نموده است، سرحدهای دولتی اتّفاق ریسپوبلیکههای ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. با علامتهای دیدهشوندة سرحدی (ستونهای سرحدی، پیرمیدهها، تپّهها، سنگتوده، علامتهای رویابی و غیره) نشان داده میشود. در بعضی جایهای علیحدة خطّ حدود بیرونی آبهای تیرّیتاریوی، که در بهر سرحدهای دولتی اتّفاق ریسپوبلیکههای ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. حساب مییابند، نشانههای رویآبی و دیگر نشانهها گذاشته میشوند. در دریاهای سرحدی سرحدهای دولتی اتّفاق ریسپوبلیکههای ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. در مابین دریا و یا در یکی از شاخههای کلانترین ریزشگاه، در دریاهای سرحدی کشتیگرد در جای چقور کیشتیگرد دریا، در کولها باشد در وسط کول یا خطّ راستی، که سرحدهای ساحل کول را به هم میپیزندند، مقرّر کرده میشود. در بعضی حالتها حکومت ساویتی در تیرّیتاریههای آبی و خشکی اتّفاق ریسپوبلیکههای ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. منطقهها و خطهای سرحدی را با ریجیم سرحدی مقرّر مینماید. آبهای تیرّیتاریوی عادتاً به منطقههای سرحدی داخل میشوند. دریاها و کولهای سرحدی (با جزیرهها) زیر نظارت قطعی قشونهای حربی سرحدی میباشند. تنظیم همهطرفه و عمیق نزاعهای سرحدی در اساس راضیگی طرفین اهمیت کلان دارد. در تجربة مناسبتهای بینلخلقی چنین نزاعها توسط کمیسران سرحدی برهم داده میشوند. وظیفة آنها از تفتیش و حلّ مسئلة ویران کردن سرحد (به غیر از سه مسئلهای، که حلّ آن مناسبت دیپلماتی را طلب میکند) عبارت است.
دبیات: کورس میجدونرادناگا پروه، تام 3، مسکو. 1967.