ریزوس-فکتار

ریزوس-فکتار (ن-فکتار) ، سفیده‌ای است در ایریتراسیتها (جسمچه‌های سرخ خون) ، که خصوصیتهای پادزایی (انتیگینی) دارد. ریزوس-فکتار را عالمان اوسترییگی ک. لندشتیینیر و ا. وینیر سال 1940 در ایریتراسیتهای مسسیز گیزیز یافتند (نامش نیز از همین جاست). یکچند انتیگانهای گوناگون سیستم ریزوس-فکتار موجودند، از جمله گروه نگ که با ن سیستم عمومی ن-نگ-را تشکیل می‌-دهد. این سیستمه 3 نمود هرخِلة ن-اگگلیوتیناگین (ب، س، ا) و 3 نمود هرخِلة نگ-اگگلیوتیناگیّه (س، (1، ا) را دربر می‌گیرد. ریزوس-فکتار، چون علامت دامیننتی از نسل به نسل می‌گذرد و در دوام حیات تغییر نمی‌یابد. ریزوس-فکتار در خون تقریباً 85% آدمان وجود دارد (شخصان ن-اشان مثبت) ، ولی 15^-18% آده-مان ریزوس-فکتار ندارند (ن-اشان منفی). مقدار شخصان ن-اشان منفی به شرایط گیاگرفی وابسته است، که این خیل کسان در غرب بیشتر و در شرق کمتر یافت می‌شوند.

ادمان ن-اشان منفی یگان خیل علامت کسلی ندارند و به حدّ کافی سالم‌اند. به اعتبار گرفتن ریزوس-فکتار هنگام خون‌گذرانی حتمیست، زیرا این عمل برای شخصان ن-اشان منفی خطر دارد. نبودن ریزوس-فکتار در زنها، مخصوصاً در دور حامله‌داری خوفناک است، چون که در بین مادر ن-اشان منفی و جنین ن-اش مثبت حادثة ریزوس-مخالفت مصونی (ایمّونیتیت (مصونیت)ی) رویی می‌دهد. در نتیجة این کودک در بطن مادر هلاک و اسقاط می‌شود؛ اگر کودک نمرده تولد شود، او به کسلی خونابشوی (هیمالیشوی) دچار می‌گردد، یا تمام بدنش آبورم می‌کند. در مورد ریزوس-مخالفت بیشتر استخراج جنین، بچه‌پرتایی، چلزایی رویی می‌دهد.

پ ا ش گ ا ر ی: در وقت ریزوس-مخالفت اساساً نگیراندن (ابارت نکناندن) حمل نخستین؛ هنگام خون‌گذرانی باشد، انتخاب نمودن خون از جهتیه گروه  و ریزوس مناسب و به بدن گذرانیدن گمّه-گلابولین ضد ریزوس.

دبیات: سالاویاوه ت. گ. ، ریزوس-فکتار ا اگا زنچینی و کلینیچیسکایی پرکتیکی، لنینگراد، 1963؛ پیرسینیناو ل. س. ، نیساومیستیماست کراف متیر ا پلاده-در کیتای: «اکُشیرسکیی سمینار»، تام 2، تشکینت، 1973. س. ه. حکیماوه.